________________
[ ૨૩ ] અશ્વગ્રીવના રાજદૂતોને, મારેલા સિંહનું ચામડું આપીને બને ભાઈઓ સીધા જ પિતનપુર જવા રવાના થયા. પ્રજાપતિ પોતાના પુત્રના આ પરાક્રમ પર વારી ગયા.
પ્રતિવાસુદેવ અશ્વગ્રીવે એ સિંહ-ચમ જોયું ને એમાં એને પોતાના મોતના દર્શન થયા. નૈમિત્તિકની આગાહીનો ત્રિપૃષ્ઠમાં બરાબર મેળ મળી જતો હતો. ચંડ વેગને પરાભવ આપવા ઉપરાંત, સિંહને એણે જ વિધાર્યો હતો. અંદર ધંધૂવાતા યુદ્ધના અગ્નિને પ્રગટ કરવાની પણ શેધતા અશ્વગ્રીવને એકવાર એવી પળ
મળી ગઈ.
આ અરસામાં આWગ્રીવના આજ્ઞાવતી વિદ્યાધર જવલનજીએ પિતાની નવયૌવના પુત્રી-સ્વયંપ્રભાનું ત્રિપૃષ્ઠ-કુમારની સાથે પાણિ ગ્રહણ કર્યું. આ પાણિગ્રહણ માટે ત્યારની આજ્ઞાનિષ્ઠા પ્રમાણે અલ્પગ્રીવની સંમતિ આવશ્યક હતી. કારણ જવલનફટી અધગ્રીવનો તાબેદાર હતો. પિતાને પૂછ્યા વિના પોતાના ઢાંકયા-શત્રુ ત્રિપૃષ્ઠની સાથે સ્થપાયેલા આ પ્રેમ-સંબંધની આડ ધરીને પ્રતિવાસુદેવે વાસુદેવ સાથે સંગ્રામ માંડવાનું નકકી કર્યું. પહેલા તે એમણે સ્વયંપ્રભાના પ્રાણિ-ગ્રહણ માટે એક દૂત પોતનપુર રવાના કર્યો.
દૂત પોતનપુર આવે. એની માંગણી પર સહુએ મશ્કરી કરી કે–ગાંડા ! તારા રાજાને એટલુંય શું ખબર નથી? માંગા હોય તો પુત્રીના હોય, પત્નીના કહિ નહિ ! સ્વયંપ્રભા સહુની સાખ ત્રિપૃષ્ઠવાસુદેવની સાથે પ્રેમને છેડે બંધાઈ ચૂકી છે.
ત્રિપૃષ્ઠકુમારનું લેહી આ અગ્ય-માંગથી ગરમ થઈ ઉઠયું. એણે દૂતને તિરસ્કાર્યો. વિલે મેં તે રત્નપુરની વાટ પકડી.
વાસુદેવના ઉદયની પળ પાકી ચુકી હતી. પ્રતિવાસુદેવના અસ્તની પળ પણ પાકી ચૂકી હતી. બંનેના હૈયામાં રહેલા વેરના લાકડાને ભડભડ બળવા માટે જોઈતી ચિનગારી માટે આટલે જ સંઘર્ષ બસ હતા.
