________________
[ ૧૬ ]
રહેલી વેરની વસૂલાતની જવાળા પર પ્રાયશ્ચિત્તનું પાણી ન છંટાયું તે ન જ છંટાયું ને આયુષ્ય પૂર્ણ થતા મુનિ વિશ્વભૂતિ મહાશુકદેવલાકમાં દેવ થયા.
મહાશુક્ર-દેવલેાકનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય પૂર્ણ થયું અને મુનિ વિશ્વ ભૂતિના એ જીવ, પેાતનપુર નગરમાં ત્રિપૃષ્ઠ-વાસુદેવ તરીકે જન્મ પામ્યા.
પેાતનપુર નગરના પ્રજાપતિ-રાજવીની બે રાત્રીઓમાંથી, ભદ્રાનામની પટ્ટરાણીથી અચલને જન્મ થયો, જે ખદેવનું પુણ્ય લઇ આવ્યો હતા અને મૃગાવતી-રાણીથી ત્રિપૃષ્ઠને જન્મ થયો, જે વાસુ દેવના વૈભવ લઇ આવ્યો હતા.
ત્રણ અરસ પરસ
વાસુદેવ મલદેવ અને પ્રતિવાસુદેવ-આ સબંધિત સબંધેા છે :વાસુદેવ, પૂર્વ જન્મમાં નિયાણું સંકલ્પ કરીને જ આવે. આ સંકલ્પનું સામર્થ્ય અને જેમ ત્રિખંડ પૃથ્વીનું રાય અપાવે, એમા સાથે સાથે નારકના ઘેાર દુઃખે પણ અપાવે જ ! આમ, એનુ પુણ્ય, પાપની ભીષણ-પર પરાથી ગાઢ સંકળાયેલુ હાય ! મુનિ વિશ્વભૂતિના ભવમાં નિયાણું કરેલું –એટલે ત્રિપૃષ્ઠને વાસુદેવને વૈભવ તે। સાંપડયા. પણ સાથે સાથે નરક-ભવનુ ગમન પણ એને માટે અનિવાર્ય બન્યું.
બલદેવને માટે આનાથી વિપરિત-પરિસ્થતિ હાય છે. એ વાસુદેવના ઓરમાન ભાઈ હાય, છતાં વાસુદેવ-મદેવ સાથે ચન્દ્ર-ચકેરથીય ગાઢી–પ્રીત હેાય. એનુ પુણ્ય, પનેતા પુણ્યની પરંપરાથી પ્રભાવવતુ હાય, જીવનના અંત-કાળ દરમિયાન કાં તે સયમી બની કે એ મેાક્ષના માલિક બને, કાં તે દેવ લેાકની દોલતના એ અધિકારી અને, અપવ કે સ્વર્ગ આ એ સિવાય બીજી ગતિ એમને ન હેાય. અચલ, બલદેવ હતેા.
જયારે પ્રતિ-વાસુદેવ માટે તૈયાર-ભાણેથી દડી જઈ ને, ભુખ ભગવવા જેવા ઘાટ નક્કી હૈાય છે. વર્ષોની યુદ્ધ-યાત્રા કરીને એ ત્રિખંડ-પૃથ્વીની રાજ ઋદ્ધિ રળે. પછી એના ભેગવટાના ટાણે જ
