________________
૬૫
પ્રિયદર્શનાને પરણ્યો હતો. એકદા શ્રીમહાવીરસ્વામી શ્રીકુંડપુરના ઉદ્યાનમાં સમવસર્યા. તે વખતે જમાલિ પોતાની પત્ની સહિત ભગવાનને વંદન કરવા ગયો. ત્યાં સ્વામીની દેશના સાંભળી વૈરાગ્ય પામીને માતાપિતાની આજ્ઞા લઈ મોટા ઉત્સવપૂર્વક પાંચસો ક્ષત્રિયો સહિત તેણે દીક્ષા લીધી, અને તેની પ્રિયા પ્રિયદર્શનાએ પણ હજાર સ્ત્રીઓ સહિત દીક્ષા લીધી. પછી સ્વામીની સાથે વિચરતાં જમાલિએ દુસ્તપ તપ કર્યો અને અગ્યાર અંગનો અભ્યાસ કર્યો. એટલે મહાવીર સ્વામીએ તે જ પાંચસો ક્ષત્રિય સાધુઓ અને પ્રિયદર્શના સહિત હજાર સાધ્વીઓ જમાલિને જ પરિવાર તરીકે સોંપી.
એક વાર જમાલિએ પ્રભુ પાસે એકલા સ્વતંત્ર વિચરવાની આજ્ઞા માંગી. ત્યારે પ્રભુએ તેમાં કાંઈ લાભ ન જોયો. તેથી પ્રભુ મૌન જ રહ્યા. તેથી જમાલિએ વિચાર્યું કે- “મને નિષેધ કર્યો નહીં, તેથી તેમની અનુમતિ જ થઈ.” એમ ધારી વિચારી તે પોતાના સર્વ પરિવાર સહિત એકલો વિચરવા લાગ્યો. અનુક્રમે વિચરતાં વિચરતાં શ્રાવસ્તી નગરની બહાર હિંદુક નામના ઉદ્યાનમાં કોષ્ટક નામના ચૈત્યમાં આવીને રહ્યો, ત્યારે તેણે સૂઈ જવાની ઇચ્છાથી પોતાના શિષ્યોને કહ્યું કે- “મારે માટે સંથારો કરો.” શિષ્ય સંથારો કરવા માંડ્યો. પરંતુ બેસવા માટે અશક્ત જમાલિએ ફરીને પૂછ્યું કે-“સંથારો કર્યો ?” શિષ્ય કહ્યું “કર્યો.” એટલે તે ઊભો થઈ ત્યાં આવીને જુએ છે તો સંથારો કર્યો નથી, પણ કરાતો હતો એટલે તેણે કહ્યું કે-“હજુ થઈ રહ્યો નથી છતાં તે કર્યો કેમ રહ્યો ?' શિષ્ય બોલ્યો-“મહારાજ ! ક્રિયમાણે કુત” “કરાતો હોય તે કર્યો કહેવાય છે. તે સાંભળી મિથ્યાત્વના ઉદયને લીધે જમાલિને વિચાર થયો કે- “જિનેશ્વર કહે છે કે “ક્રિયમાણે કૃત એટલે જે કાર્ય કરાતું હોય તે કર્યું કહેવાય. આવું તીર્થંકરનું વચન સાચું શી રીતે ? કેમ કે આ સંથારો હજુ કરાય છે, કર્યો નથી. તેથી ભગવાનનું વચન પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી જ વિરુદ્ધ છે.' એમ વિચારી તેણે સર્વ સાધુઓને બોલાવીને કહ્યું કે–“હે સાધુઓ ! “ક્રિયમાણે કૃત' એ ભગવાનનું વચન પ્રત્યક્ષ રીતે વિરુદ્ધ હોવાથી અસંગત જણાય છે. કારણ કે આ સંથારો કરાતો છે તેને કર્યો કહેવાય અને બોલવા માંડ્યું તે બોલ્યું જ કહેવાય ઇત્યાદિક જિતેંદ્રના વચનો અસત્ય છે.”