________________
૫૧
શેરડીને બદલે તેનું પુંછડીયું આપતી અને મદીરાને બદલે પાણી આપતી. તે જોઈ દેવદત્તા અક્કાને પૂછતી કે-“આ ?” ત્યારે તે જવાબ આપતી કે
આ તારો પ્રિય મૂળદેવ જેવો નિરસ છે, તેવી જ આ વસ્તુઓ પણ તેને લાયક (નીરસ) છે. તેથી હું તેને છોડી દે.” દેવદત્તાએ કહ્યું કે- “હે માતા ! તમે મૂળદેવની પરીક્ષા કર્યા વિના જ કેમ આમ બોલો છો ?” અક્કાએ કહ્યું કે–“તો પરીક્ષા કરી બતાવ.”
પછી પરીક્ષાને માટે દેવદત્તાએ દાસી મોકલીને અચલ પાસે શેરડી માંગી, ત્યારે તેણે એક ગાડું ભરીને શેરડી મોકલી. તે જોઈ અક્કાએ તેની ઉદારતાની પ્રશંસા કરી, ત્યારે દેવદત્તા બોલી કે–“હે માતા ! હું હાથણી હોઉં તો આવી સમર્યા વિનાની અને આટલી બધી શેરડી મોકલવી યોગ્ય છે.” એમ કહી મૂળદેવની પરીક્ષા માટે તેની પાસે પણ દાસી મોકલી, શેરડી માંગી ત્યારે મૂળદેવે શેરડીના પાંચ છ સાંઠા લઈ મૂળનો ભાગ અને પુંછડીયાનો ભાગ કાઢી નાંખી વચ્ચેનો ભાગ લઈ તેને બરાબર છોલી તેમાંથી ગાંઠા કાઢી નાંખી બબ્બે આંગળના કકડા કરી તે ગંડેરીને કપૂરથી સુવાસિત કરી તેમાં બીજા પણ સુગંધિત પદાર્થો ચડાવી દરેક કકડો સોય ઉપર પરોવી એક રકાબીમાં નાંખી તેના ઉપર સુંદર વસ્ત્ર ઢાંકી દાસી સાથે તે કકડા મોકલ્યા. તે જોઈ હર્ષ પામી દેવદત્તાએ માતાને કહ્યું કે- “હે માતા ! કાચ અને મણિની જેમ આ બંનેનું અંતર જુઓ.”
પછી અક્કાએ વિચાર કર્યો કે–“આ પુત્રી મૂળદેવને છોડશે નહીં.” તેથી હું એવો કોઈ ઉપાય કરું કે આ ધૂર્ત એની મેળે આ નગર છોડીને ચાલ્યો જાય અને ફરીને આવે જ નહીં.” એમ વિચારી અકાએ અચળને કહ્યું કે-“તમે પરગામ જવાનું દેવદત્તાને કહી તમારે ઘેર રહેજો . પછી મૂળદેવ અહીં આવશે, ત્યારે હું તમને ખબર આપીશ. એટલે તમે સુભટો સહિત આવીને તેનું એવું અપમાન કરજો કે ફરીથી તે ધૂર્ત અહીં આવે જ નહીં.” એ રીતે સંકેત કરી તે જ પ્રમાણે અચલ તેણીને ““હું પરગામ જાઉં છું.” એમ કહી દેવદત્તાને ઘણું ધન વગેરે આપી પોતાના ઘેર ગયો. પછી અચળને પરગામ ગયેલો સમજી દેવદત્તાએ નિઃશંકપણે મૂળદેવને બોલાવ્યો અને બંને સુખ ભોગવવા લાગ્યાં. તેટલામાં અક્કાના સંકેતથી અચળ પણ