________________
૪૮
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર જીવન-દર્શન
આંખા સમાન અગ્નિ વરસાવતુ ચક્રરત્ન તરત જ અશ્વત્રીવના હાથમાં ઉપસ્થિત થયું. એણે વળતી જ પળે ત્રિપૃષ્ણના વધ નિમિત્તે આ ચક્રને છેડયુ. ત્રિપૃષ્ઠના મસ્તક ઉપર એને ઘાત થતાં જ તે મૂર્છા પામ્યા, આંખ મીંચાઈ ગઈ અને તે જમીન ઉપર ઢળી પડયેા.
આ દૃશ્ય જોઈ અશ્વગ્રીવની સેનાએ જાણે પેાતાના જય થઈ ગયા છે, એમ સમજી કોલાહલ કરી મૂકયો.
વિશિષ્ટ પુણ્યબળના પ્રભાવે ક્ષણવારમાં જ ત્રિધૃકુમારની મૂર્છા ઉતરી ગઈ. તે બેઠો થયો અને ખેલ્યો :
“ અરે ! અધગ્રીવ ! હવે હમણાં જ તુ મૂએ સમજજે.” એમ કહીને ત્રિપૃષ્ઠ અશ્વત્રીવનું જ ચક્રરત્ન એની ઉપર છેડયું. અશ્વત્રીવનું મસ્તક ટ્વીને એ ચક્રરત્ન ત્રિપૃષ્ઠના હાથમાં આવી ઉપસ્થિત થયું.
66
આ અવસરે આકાશમાં હાજર રહેલા દેવા અને અસુરાએ હર્ષ પામી સુગંધી પુષ્પવૃષ્ટિ કરી. જય-જય ” શબ્દોથી ત્રિધૃકુમારને વધાવી લીધા. પછી હાજર રહેલ જનસમુદાયને ઊંચે અવાજે સંબોધીને કહ્યું :
''
આ કુમાર આ ભરતક્ષેત્રમાં પૂર્વ ભવના પુણ્યે સૌથી બળવાન પ્રથમ વાસુદેવ છે. સૌ આદરપૂર્વક એને પ્રણામ કરો અને એના
વિનય કરે.”
હાજર રહેલા સ રાજાએએ ત્રિપૃષ્ઠવાસુદેવને પ્રણામ કર્યાં અને સદાકાળ એની આજ્ઞામાં રહેવાનુ` કબુલ કર્યુ..
અધગ્રીવના મૃત્યુસમાચાર સાંભળતાં જ અંતઃપુરની રાજરમણીએ છાતીફાટ રુદન કરતી રણાંગણુ ઉપર આવી ઊભી. પછી સેવક પરિજનાએ અગ્નિસ'સ્કાર વિધિ કરી. એટલામાં સૂર્ય અસ્ત પામ્યા.
પ્રભાત થતાં ત્રિપૃષ્ઠ પેાતાના સેવકોને ખેલાવી આજ્ઞા કરી “ તમે રણભૂમિમાં જાય, ઘાયલ સૈનિકોની તપાસ કરી ઔષધાથિી સેવા કરે.”
