________________
નરસરી મગજરાજ
[૨૩૫] ખાતરી કરી લીધી ! સાથેના સહાયકને કહ્યું, “ભાઈ ધ્યાન રાખજે હોં! આ રાજકેદી છે! જરાક ગફલતમાં રહ્યો તે છટકી જતાં એને વાર લાગે તેમ નથી.”
બે ચોકીદારની વાત સાંભળીને મગધરાજ ખડખડાટ હસી પડ્યા. સ્વગત બોલવા લાગ્યા, “કેમ મગધરાજ! સાંભળ્યું ને? શે દમ છે કે હવે તમે છૂટી શકે? અરે ! છૂટવું હોત તે કયારને ય છૂટી ગયું હોત. પરમકૃપાળુ પરમાત્માએ વિરાગની ઓછી વર્ષા વરસાવી હતી? મુશળધાર! પણ છૂટવું જ કેને હતું? અને હવે આજે નાસી છૂટું? સંત્રી બિચારે છે! બુદ્ધિહીન છે! એને ખબર જ નથી કે મગધરાજને તે બંધન જ ગમ્યાં છે. બંધનમાં જ એ જમ્યા છે, બંધનમાં જ જીવ્યા છે; હવે તે બંધનમાં જ એમને મરવું છે. છૂટવાની ભાવનાવાળા તે ગમે તે રીતે છૂટી જાય છે. મગધરાજને છૂટવું જ છે ક્યાં? સંત્રી તું નિશ્ચિંત રહે ભાઈ
કે કંગાળ! ભગવાન જેવા ભગવાન મળ્યા અને હું ભિખારડો જ રહ્યો. મેક્ષ મારી હથેલીમાં જ હતું છતાં હું કારાવાસમાં પુરાયેલે જ રહ્યો; કેણ હશે મારા જે અભાગિયો! અભાગિયાએની જમાતમાં હું અભાગ્યશેખર!”
અજય અને સંજય સ્તબ્ધ બનીને મગધરાજના અવાજના પડછંદાને સાંભળી રહ્યા હતા.
એટલામાં કારાગૃહનું દ્વાર કિચૂડ કિચૂડ કરતું ખૂલ્યું. યમના ભાઈ જેવી વિકરાળ આકૃતિએ પ્રવેશ કર્યો! પૂરી છ ફૂટની એની ઊંચાઈ! મગધરાજ જેવા બે મગધરાજને બગલમાં ઊંચકીને ચાર માઈલ ચાલી નાંખે એ પડછંદ દેહ! જેને જોતાં જ રહેતાં બાળકે રડતાં બંધ થઈ જાય એવી ભીષણ મુખાકૃતિ!
મગધરાજ! ઉતારી નાખે ચામડાને ઝભે ! અને આવી જાઓ એરડાની વચમાં! મારું કામ પતાવી નાખું.” પહેરેગીર બોલ્ય.
