________________
અનાસક્તગી શાલિભદ્ર
[૧૪] લૂછ્યું. જાતે અલકાર સજાવ્યા. જાતે ટેકે દઈને પાલખીમાં બેસાડ્યા. “બધું હું જ કરું!' એવી મગધપતિની ભાવના હતી.
રે! શાલિભદ્રના છડીદાર પણ મગધને નાથ જ બન્યા. અનેક છડીદારને સ્વામી પિતે છડીદાર બને!
આ જ તે ખૂબી છે સમ્યગ્દર્શનની. એ સંસારમાં રહીને ય સુખી ન હોય! એનું અંતર સદા બળતું–જલતું હોય વિરતિના વિરહાગ્નિથી! એથીતે એ વિરતિના સ્વપ્ન ય નાચી ઊઠે. રે! કેઈ વિરતિ લેતે હોય તે પણ એ આનંદવિભેર બની જાય. એને દાસ બનીને એની સેવા કરવા લાગી જાય.
છડીદાર મગધરાજ વિચારે છે, “અહે! કે અંતરમાં આનંદને સાગર ઊછળે છે! મગધના રાજ્ય-સિંહાસને બેસતાં જે આનંદ નથી અનુભવ્યું, તે આનંદ આજે મારા પ્રિય શાલિન ભદ્રને છડીદાર બનીને અનુભવી રહ્યો છું. કેવું ગૌરવવંતુ આજનું પદ મને લાગે છે!”
અજ્ય અને સંજ્ય રે! મગધને પ્રત્યેક પ્રજાજન મગધેશ્વર મહારાજા શ્રેણિકને શાલિભદ્રના છડીદાર તરીકે જોઈને દિમૂઢ થઈ ગયા. આંખે ચેળીને, ચૂંટી ખણને સ્વપ્ન કે સત્યને નિર્ણય કરવા લાગ્યા ! મગધને નાથ! મગધના પ્રજાજન એવા શાલિભદ્રને છડીદાર !
ના, ના. પણ આ વાત બરાબર જ છે. વિરતિને પ્રેમી! વિરતિને પ્રેમીને પણ પ્રેમી. આમાં કશું જ આશ્ચર્ય નથી. મગધના નાથનું જીવન–નાવડું ભલે સંસારના સાગરમાં તરે છે, પણ સાગરનાં એ વાસનાં નીર એમના નાવડામાં નથી પઠાં! કઈ પ્રજાજન બોલ્યા. “એ સંસારરૂપી ઉદધિમાં રહ્યા છે, પણ રમ્યા નથી હૈ!” બીજો પ્રજાજન બે, “ભદધી ન રમત !”ને જેને એ અજપાજપ ચાલતું હોય તેને માટે આમાંનું કશું ય ત્રિ. મ.-૧૦
