________________
ચતુર્વિધ સંઘની સ્થાપના અને ગણધર પદ પ્રતિષ્ઠા [૧૦૫]
સમવસરણની બહાર નીકળતા અજયે પૂછયું, “ગુરુજી! આ મિથ્યાત્વભાવ એટલે તે સંસારના સુખ પ્રત્યેને કાર રાગભાવ ને ! એ રાગભાવ ઉપરે ય ભારે રાગ એ જ ને ? એ શું ખૂબ ખતરનાક કહેવાય ? અને એને દૂર કરી દેવામાં આવે તે બધી વિદ્યાઓ સમ્યફ બની જાય! એની સાથેનું બધું નકામું ? એને અભાવ થતાં બધું કામનું ?”
“હા, વત્સ! તું કહે છે તેમ જ છે.” સંજ્ય બેલ્યા. “સંસારનાં સુખો ઉપરને રાગ એટલે ભયાનક નથી એટલે ભયાનક એ રાગ ઉપરને રાગ છે! એ રાગને સારો માનવે એ જ એ રાગ ઉપરને રાગ કહેવાય ! જ્યાં સુધી આ રાગનો રાગ મટતે નથી ત્યાં સુધી જીવ પાપ કરે કે ધર્મ કરે બધું ય લગભગ સરખું જ કહેવાય. ધર્મ પણ એ રાગને પિષવા કરે માટે તે. એટલે જ જયાં સુધી જગત અને જીવના સ્વરૂપનું સમ્યગ્દર્શન થતું નથી ત્યાં સુધીના સમગ્ર સંસારકાળમાં ભમતે આત્મા માત્ર ગતિ કરે છે, પ્રગતિ નહિ.”
અજ્ય અને સંજ્ય વાત કરતાં કરતાં આગળ વધી રહ્યા છે, ત્યાં એક માણસ આવ્યું. વિગેષ્ઠી કરતા સંજ્યના બે શબ્દ સાંભળીને જ તે ત્યાં આવ્યો હતો. એના મુખ ઉપરથી લાગતું હતું કે તેને કાંઈકે પૂછવું છે. એકદમ પાસે આવી જઈને તે બે, “આજને પ્રસંગ જોઈને મારું તે માથું જ કામ કરતું નથી. આ બધું બને જ શી રીતે ? અમારે ઇન્દ્રભૂતિ એટલે કેણ! મહાસમર્થ ! સર્વ શાને પારગામી! કટ્ટર બ્રાહ્મણ ! પેલા મહાવીરે, થેડી જ વારમાં એના અને બધા જ વિપ્રેનાં ગાત્ર ઢીલા કરી નાખ્યા! એને જોતાં જ કેવા નરમઘેંશ બની ગયા ! જાણે બકરી બેં! આવા ભણેલાગણેલા કટ્ટર ધર્માધ માણસે આ રીતે એકદમ જીવન-પરિવર્તન કરી નાખે એ વાત હજી મારા મગજમાં બેસતી જ નથી. હું તે ફરી ફરી આ ચાળી નિર્ણય કરવા મથું છું કે આ તે સ્વપ્ન છે કે સત્ય ? પણ કોઈ જ
