________________
મૂલા શેઠાણ : ૨૯ “ખોટા ચિડાશે મા! કેને ખબર કે છોકરીને આમ થયું છે. મૂઆ કર ચાકર પણ સ્નાનગૃહ સાફસૂફ નથી રાખતાં ને! લીલ-શેવાળ કેવી થઈ જાય છે! હાય રે મારી લાડલી!”
બા, એ લાડલીને મેં ઘણી વાર કહ્યું કે નીચું જોઈને ચાલજે, પણ માને તે ને!” ભરવીએ ચંદનાની બેશુદ્ધિને લાભ લઈ કહ્યું, “ભારે રેફબા, આંખે જાણે ઍડે આવી! હું પૂછું છું કે શું જુવાની એને એકલીને જ આવી હશે?”
ભરવાની વાતમાં છૂપે વ્યંગ હતે. મૂલા શેઠાણી ચંદનાની સેવામાં લાગી ગયાં, પણ શેઠ તે પથારી પાસેથી ખસે જ નહિ !
શેઠાણું ચંદનાની ભારે આળપંપાળ કરતાં, પણ આ વખતની ચંદનાની તમામ સુશ્રુષા શેઠે પોતે ઉપાડી લીધી. ઐરક જાતિ પર અવિશ્વાસ તેઓ વારે વારે વ્યક્ત કરતા :
બૈરાની જાત ભારે બેદરકાર ! એને પિતાના પેટનાં જણ્યાં ને પિતાને “પર”—એ બે સિવાય કેઈની પડી હતી નથી.” અને તેઓ શેઠાણુના હાથમાંથી ઓસડની
પ્યાલી લઈને પોતે જ ચંદનાને પાતા. ચંદનાના વિખરાયેલા વાળ પણ પોતે જ વ્યવસ્થિત કરતા, માથાના ઘામાં ને કમરના. દુઃખાવામાં એસડ પણ પિતે જ લગાવતા.
દાસ-બજારનો નામીચા વેપારી વિલોચન પણ છાનામાને એક વાર ખબર લેવા આવી ગયે એને કેઈ એ ખબર આપેલી કે ચંદનાને ખૂબ વાગ્યું છે, માથું ફૂટી ગયું છે ને મરણપથારીએ છે. વિલોચન જાણતો હતો કે ઘરના ગુલામને સાધારણ વાંકમાં પણ ભયંકર શિક્ષાઓ થાય છે. તેણે પોતાના મનમાં વિચાર્યું,
