________________
આતમરામ અકેલે અબધૂત : ૨૬૫ સુખ, દુ:ખ, માન, અપમાન સર્વ વિષયો પરથી મન વાળી લીધું” રાજચર થેભ્ય ને થેડી વારે ચલાવ્યું:
“છતાં લલાટમાં જે લેખની મેખ મરાઈ હોય તે કેમ ભૂંસાય? કહે છે, કે એક દહાડે જુવાન રાજા અજાતશત્રુ હાથમાં કુહાડે લઈ દેડતા આવતા દેખાયા. વૃદ્ધ મગધ. રાજને લાગ્યું કે પુત્ર મારી હત્યા કરવા આવે છે! એણે વિચાર્યું કે એ મને મારી નાખશે એની તે કંઈ ચિંતા નથી, પણ મારે કારણે એના કપાળે પિતૃહત્યાનું કલંક સદાકાળ ગૂંટી જશે. મારું તે જે ભલું બૂરું થયું તે થયું પણ એ જુવાનની જિંદગી શા માટે બગાડું ? વૃદ્ધ મગધરાજે પોતાની પાસે રાખી મૂકેલો હીરે ચૂસી આત્મહત્યા કરી લીધી. દેહના બંધ છૂટી ગયા. આત્મા ચાલ્યા ગયે–નવા દેહની જોગવાઈ કરવા!”
“અજાતશત્રુ કુણિક કુહાડે લઈને ખરેખર પિતૃહત્યા કરવા ગયેલે?” રાજા પ્રદ્યોતે મુખ્ય પ્રશ્ન ઉપાડ્યો.
કંઈ કહેવાય નહિ રાજકારણું પ્રવૃત્તિઓનાં મૂળ પામવાં સુલભ નથી. પણ પ્રજામાં બે પ્રકારની વાતે ચાલે છે: એક પક્ષ કહે છે કે હત્યા કરવા જ ગયેલ બીજે કહે છે કે એના અંતરમાં પૂજ્ય પિતાને રિબાવ્યાને #ભ પેદા ધ ને–હાથમાં કુહાડો આવ્યો તે કુહાડ લઈને–બેડીઓ તેડવા ધસી ગયે. આ તે સત્યં નિહિત મુદ્દામ્ '
અવન્તિપતિ ક્ષણભર વિચારમાં પડી ગયા. એમના પ્રચંડ ભાલ પર કરચલીઓના આટા-પાટા દેરાઈ રહ્યા. થડી વારે સહેજ સાવધ થઈ તેમણે પૂછયું:
