________________
મસ્ય ૨૦મું
વાસવદત્તા
અવન્તિની રાજકુમારી વાસવદત્તા અપ્સરાનું રૂપ ને સતીનું શીલ લઈને જન્મી હતી. કાદવમાંથી કમળ પેદા થાય તેમ, રાજા પ્રદ્યોતના વાસના-વૈભવવાળા જીવન સરોવરમાં શેભા અને સુશ્રીભર્યું આ પૂર્ણકમળ ખીલ્યું હતું. જીવનના પરાગ સમી આ પુત્રી પિતાના અસંતુષ્ટ ‘જીવનને જોઈ આત્મસંતુષ્ટ બની હતી. પટરાણી શિવાદેવી એના માતા નહોતાં, પણ એ ધર્મશીલા રાણીએ આ નમાયી દીકરીને માને પ્યાર આપ્યો હતો. એણે સતી રાણીનું દીપકના જેવું-સુખ ને દુઃખમાં સરખી રીતે બળતું-જીવન જોયું હતું. પિતાના સંતપ્ત વાસનાઅગ્નિમાં જ ભુંજાવાનું જેના નસીબે જડાયું હતું, એવી માતાને મૃત્યુ સુધી કેઈ છુટકારે નહોતે. એણે સતી થઈને જીવવાનું હતું, શીલ પાળવાનું હતું, ને જેના કાજે એ શીલ પાળતી, એ પતિના શીલવિહીન જીવનને જાળવવાનું પણ હતી. કારણ કે એ સ્ત્રી હતી.
આ સંસારમાં જે સ્ત્રી તરીકે પિદા થઈ, એના નસીબમાં સદા ગુલામી લખાઈ હતી, પછી ભલે એ દાસબજારની
