________________
અવનિપતિ પ્રદ્યોત : ૧૨૩ અને આ કારણે તેમની લાક્તપરિષદામાં જેમ જગવિખ્યાત ગુણ, શીલવાન ને અપ્રમત્ત જ છે, તેમ જગજાહેર કામ, ક્રોધી, લેભી ને મહી પણ છે. એમની પરિષદામાં વીતભયનગરને સર્વગુણસંપન્ન રાજર્ષિ ઉદયન પણ છે, ને વૃદ્ધ વયે નાની નવોઢાને અંત:પુરમાં આણનાર શ્રદ્ધાવાન મગધરાજ શ્રેણિક પણ છે –ને જેને આપણે વાત કરીએ છીએ તે યુદ્ધ ને શંગારના અધિરાજ-કામી ને ક્રોધી-અવન્તિનાથ પ્રદ્યોત પણ છે.
વત્સ, સુશીલ સ્વભાવી ભક્તો પ્રભુની આ અતિ ઉદાર વૃત્તિ તરફ ઘણીવાર ટીકા કરતા. પિતાના ભક્તોની ઉણપોથી જગદૃષ્ટિએ પિતે ઉપાલંભને પાત્ર ઠરે છે, એમ પણ સૂચવતા : છતાંય ભગવાન મહાવીર તો હસીને એ ચર્ચાને ટાળી દેતા. પણ કોઈ વાર ચારે તરફથી એક સામટા પ્રશ્નોત્તરે થતાત્યારે મંદ મંદ સ્મિત કરતા તેઓ કહેતા: “લેકચિ વા લકની શરમમાં દેખાદેખી ચાલવાથી ધર્મ ન ચાલે. પાપને તિરસ્કાર યોગ્ય છે, પાપીને તિરસ્કાર અગ્ય છે. આત્મભાવે સહુ કઈ બંધુ છે. પાણીની પરબ તૃષાતુર માટે હોય છેનહિ કે તૃપ્ત માટે !”
“હે વત્સ! જગની નિંદા અને પ્રશંસાના પલ્લામાં જ તોળી તોળીને જીવન જીવનારા–એમાં શાસન પ્રભાવના લેખનારા ભક્તો ભગવાનની આ વાણીથી સંતુષ્ટ ન થતા, છતાં મોન રહેતા. તેઓ માનતા કે મહાત્માઓ ઘણીવાર મનસ્વી હોય છે. વાર્યા રહેતા નથી, હાર્યા રહે છે. છતાં વળી કઈવાર લેકનિંદાથી અકળાઈને ભગવાનને બીજી રીતે પિતાના ભક્તોનાં વ્રતની—એમની સુશીલતાની, એમની નીતિની કડક
