________________
૧૦૨ : મત્સ્ય-ગલાગલ રાજાઓનાં ચંચળ ચિત્તને જાણનાર દાસ-દાસી આજ્ઞાને અમલ કરવા દેડયાં.
વત્સરાજ આગળ વધ્યા. અચાનક એમની નજરે એક નટડીના સૌંદર્યને પિતાનું બનાવવા નીકળેલ ને એ માટે વયં નટ બનેલા શ્રેષ્ઠીપુત્ર ઈલાચીકુમારનું ચિત્ર આવ્યું. નટડી ફૂટડી-સૌંદર્યના ઝરણા જેવી-એક બાજુ ઊભી ઊભી કામણ કરતી હતી. સામે નટના ખેલ જેતે રાજા વિચારતા હતું કે આ નટ દર ચૂકે ને મારે તે આ સુંદર સ્ત્રીને મારી કરું! પેલે નટ વિચારતો હતો કે આ રાજાને રીઝવી દઉં ને ઈનામ લઉં તે નટડી એના વચન મુજબ મારી થાય !
વાહ, વાહ, શું નારીના રૂપની મેહિની ! સુંદર પ્રસંગ ચીતર્યો ચિતારાએ! દુનિયામાં આવું જ ચાલ્યા કરે છે ! પલે પેલીને ઝંખે છે; પેલી પેલાને ઝંખે છે! સહું ઝંખતા ઝંખતા મરે છે, ને ઝંખેલું કદી મળતું નથીદાસી, આ ચિત્રને મધ્ય ખંડમાં સુંદર રીતે ગોઠવ!
અને હાં..ઊભી રહે દાસી! આ કેનું ચિત્ર છે? પુત્રને ખાનારી માતાનું! પૈસા માટે દીકરાને વેચી દેનાર ને વેચાયેલો દીકરે પાછાં આવતાં રખે, પિતાની સંપત્તિ લેકે લઈ જશે, એ બીકે–અંધારી રાતે પુત્રને હણવા જનાર માતાનું !
શાબાશ! સંસારમાં સ્ત્રી માત્ર ખરાબ ! પછી એ માતા હોય કે પ્રિયતમા હાય! શાસ્ત્રીજી કહેતા હતા– ૧ શ્રી સ્વાતંત્ર્યતિ. સ્ત્રીને સ્વતંત્રતા ન હોય. બાળપણમાં
