________________
વત્સરાજ થાલી ગયા. વિલાસી રાજવી એ વાતના પેાતાના વાસના ને વિલાસથી પરિપૂર્ણ મનથી તાગ મેળવવા લાગ્યા; પાતાના ખંડિત ને ફૂં કા ગજથી દુનિયાને માપવા ચાલ્યા.
ચિત્ર ચિત્રને ઠેકાણે રહ્યું, તે રાજાજીનું ચિત્ત ચિત્રવિચિત્ર કલ્પનાઓના રમણે ચઢી ગયું. એમણે ખાજુના અરીસામાં પોતાનુ રૂપ નિહાળ્યું ! અરે, કેટલું ટાપટીપવાળુ છતાં કેવું કથિત! મુખ પર અતિ વિલાસની નિસ્તેજતા છે. ભસ્મ ને માત્રાએથી આવેેલી તાકાત, જલદી સળગીને રાખ થઈ જનાર પદાર્થની જેમ, પેાતાની આછી આછી કાળાશ મધે પાથરી બેઠી છે! દેહમાં અશક્તિની છૂપી કપારીએ છે. અરે, પ્રિયતમાને બાથમાં લઈ કચડી નાખનારું પુરુષાતન તે કયારનું અકાળે અદૃશ્ય થઈ ગયું છે! નિ ળ હૈયામાં પ્રશસ્ત ને નિર્દોષ શૃંગારને બદલે અશ્લીલ ને અશક્ત શૃંગારે સ્થાન લઈ લીધુ છે.
કાં હું ને કયાં પૂર્ણિમાની ચાંદની જેવી મગાવતી ! કાં અનેક પત્નીઓ ને ઉપપત્નીએથી ચૂર્ણ ચૂર્ણ થયેલા અરીસા જેવા હું, ને કાં શુકલ પક્ષના ચદ્રની જેમ રાજ રાજ વધતુ મૃગાવતીનું મિલેટરી કાચ જેવું રૂપ ! હું કદાચ મૃગાવતીથી તૃપ્ત હા–એ મારાથી........
ને શાંતિના સામ્રાજ્યમાં એકાએક શંકાના જ્વાલામુખી ઝગી ઊઠચો. વત્સરાજના વિલાસી મનના દાખડામાં પુરાયેલી અનેક કુશંકારૂપી પિશાચિનીએ દાખડાનું માં ખૂલી જતાં, સ્વયસેવ જાગીને—સાપણુ પેાતાનાં જણ્યાંને ખાય તેમ–એમના જ ચિત્તને ફાલી ખાવા લાગી. એમને પુરાણીજીની પેઢી Àાકપક્તિ યાદ આવી ગઈ :
