________________
એક એતિહાસિક જૈન, પ્રતિ
ભદ્રેશ્વરસૂરિ વડે પિતાના પદ ઉપર (સરિષદ ઉપર) મુકાયેલા અને અજિતસિંહસૂરિ વડે પૂર્ણ સમસ્ત અર્થોને તથા વ્યાકરણ, તર્ક, સાહિત્ય, છંદ, સિદ્ધાન્ત, જ્યોતિષાદિને વાત્સલ્યવશતાથી કાલાનુસાર પાર પમાડાયેલા દેવભસૂરિ થયા, જેમણે મનુષ્યો ઉપર અનુગ્રહ કરવા માટે “તત્વબિન્દુ' પ્રમુખ પ્રકરણો રચ્યાં તથા “ જનપ્રમાણપ્રકાશતક' છદમાં રચ્યો. તેમણે (દવિભદ્રસરિઓ પિતાના શિષ્યરત્ન, પૂર્ણિમાના ચંદ્ર જેવા ઉજ્જવળ માહામ્યગુણમણિનિધાન સિદ્ધસેનરિની તથા પોતાના) ભક્ત સર્વવિદ્ જિનેશ્વરસૂરિની અભ્યર્થનાથી અણહિલપાટકપુરમાં શ્રેયાંસ સ્વામીનું ચરિત્ર (પિતાના શિષ્ય પંડિત જિનચંદ્રગણિની સહાયથી રચ્યું. ૧૫-૨૦
આ ચરિત્ર, અસામાન્ય પુણ્યપ્રામ્ભાર ઇચ્છતા શિષ્ય વિમલચંદ્રગણિએ પ્રથમવાર લખ્યું. ૨૧
ટિપ્પણ ૨-૩. આ અભયદેવસરિના ગુરુનું નામ પ્રદ્યુમ્નસૂરિ હતું. “ન્યાયવનસિંહ” તથા “તપંચાનને એવાં તેમનાં બિરુદ હતાં. પ્રસિહ સન્મતિતર્ક ઉપર તેમણે લખેલી પચીસ હજાર શ્લેકપ્રમાણુ ટીકા “તત્ત્વબોધવિધાયિની” અથવા “વાદમહાર્ણવ નામથી ઓળખાય છે. જન દાર્શનિક ગ્રન્થમાં તે અદ્વિતીય છે. દશમી સદી સુધીના સર્વ ભારતીય દાર્શનિક વાદોની તેમાં અનેકાન્ત દૃષ્ટિએ સમર્થ પર્યાલચના છે. આ પછી થયેલ, આ વિષય પર કલમ ચલાવનાર લગભગ સર્વ જૈન ગ્રન્થકારે ઉપર્યુક્ત ટીકાગ્રન્થના છે. શ્રેયાંસનાથ ચરિત્રના કર્તા વાદમહાર્ણવીને અભયદેવસૂરિના ઉત્તમ (કીર્તિસ્તંભ તરીકે વર્ણવે છે, એમાં સહેજ પણ અતિશયોક્તિ નથી.
૪. ધનેશ્વરસૂરિએ ભોજરાજાની સભામાં થયેલા વિદેશમાં જયલક્ષ્મી ૧. વધુ માટે જુઓ “સન્મતિતકના પહેલા ભાગમાં તેના સંપાદક પં. બેચરદાસ અને પં. સુખલાલજીનું નિવેદન.
૫
