________________
વસ્તુપાલનું વિદ્યામંડળ અને બીજા લેખે પાદશાહને કૃપાપાત્ર હેવાથી, પાદશાહને પ્રસન્ન કરવા વસ્તુપાલે સંધ તથા સંઘપતિનું સ્વાગત કર્યું હતું. રાજશેખરના વર્ણનાનુક્રમ મુજબ, મુરિલમ લશ્કરને વસ્તુપાલે પાછું હઠાવ્યું એ ઘટના ત્યાર પહેલાં બની ગઈ હતી. અર્થાત મુઇઝુદ્દીન–કહે કે અલ્તમશેસં. ૧૨૮૬ અગાઉ ગુજરાત ઉપર ચઢાઈ કરી લેવી જોઈએ.
બીજી બાજુથી, એ પ્રશ્ન થાય કે લવણપ્રસાદ અને વિરધવલ તે ધોળકાના મલેશ્વર હતા, તો પછી ગુજરાત ઉપર પરદેશી ચઢાઈ લાવે તે વિષે સર્વ ચિંતા અણહિલવાડના સાર્વભૌમ રાજા ભીમદેવને બદલે તેમને શા માટે થવી જોઈએ? આને ઉત્તર બહુ સહેલાઈથી મળે તેમ છેઃ ભીમદેવની તબિયત ઉત્તરાવસ્થામાં નબળી પડી ગઈ હતી, કેટલાક માંડલિકે તથા સામંતે તેનું રાજ્ય પચાવી પાડવાનો પ્રયત્ન કરતા હતા. અરિસિંહકૃત યુતીર્તન માં ભીમદેવ વિષે લખ્યું છેઃ
सततविततदानक्षीणनिःशेषलक्ष्मीरितसितरुचिकीर्तिमीमभूमिभुजाः । बलकवलितभूमिमण्डलो मण्डलेशै
चिरमुपवितचिन्ताक्रान्तचित्तान्तरोऽभूत् ।। સોમેશ્વરત શ્રીનિંગુરીમાં અણહિલવાડની રાજ્યલક્ષ્મી લવણપ્રસાદને કહે છે:
જે મંડલિકે વળી મન્નિય છે, ન ત્યાં કમેં માત્ર પરાક્રમે છે; છે કામના સ્વામીની સ્ત્રી હું માંહે,
જેને જ તેને શું ઉપાય થાય ? (સર્ગ ૨, લેક ૯૫) માત્ર એટલું નહીં, પણ કેટલાક સમય જ્યન્તસિંહ નામે કે સામંત અણહિલવાડની ગાદી પચાવી બેઠો હતો, એમ સં. ૧૨૮૦ના એક તામ્રલેખના શ્રીમત્રિપુરાધાનગઠિતમનવાણિરાગજીવચન્નસિંદવ એ પ્રમાણે ઉલ્લેખ ઉપરથી લાગે છે.૧૮
૧૮. Ind. Ant, Vol. VI. P. 197
