________________
“ગૂજરાતનાં શાહી મુગલ ફરમાનો”
એક દષ્ટિપાત પ્રો. એમ. એસ. કેમીસરીએટ ગૂજરાતના મુસ્લિમ ઇતિહાસના એક પીઢ અભ્યાસી છે. “સ્ટડીઝ ઇન હિસ્ટરી ઓફ ગુજરાત બહાર પાડીને ગૂજરાતના મુસ્લીમ ઇતિહાસની એક વિસ્તૃત સમગ્રદર્શી આલેચના તેમણે કરી છે, પરંતુ એ સિવાય પણ વખતે વખતે તેઓ મૌલિક સંશોધનલેખે દ્વારા આ વિષયમાં પિતાનો ફાળો આપ્યાં કરે છે.
એકવીસ ફરમાનને સંગ્રહ બોમ્બે યુનિવર્સિટી જર્નલના જુલાઈ ૧૯૪૦ ના અંકમાં “ગૂજRadi 218 yule $281AL ( Imperial Mughal Farmans of Gujarat) એ નામને તેમનો વિસ્તૃત લેખ પ્રસિદ્ધ થયો છે તેમજ જુદી પુસ્તિકારૂપે પણ તે બહાર પડ્યો છે. એ લેખમાં છે. કામીસરીએ. જહાંગીર, શાહજહાં અને ઔરંગઝેબનાં ગુજરાત ખાતેનાં એકવીસ ફરમાનેના તરજુમા જરૂરી ટીકા તેમજ માહિતી પૂર્ણ પ્રસ્તા વના સાથે પ્રસિદ્ધ કર્યા છે, તથા એ સર્વેની અસલ નકલેના બ્લેક છાપીને લેખની ઉપયોગિતામાં વધારો કર્યો છે.
આ એકવીસ ફરમાન પૈકીનાં ઘણુંખરાં અમદાવાદના પહેલા નગરશેઠ શાંતિદાસ ઝવેરીના વિષયમાં અમદાવાદના સૂબાઓ ઉપરના શાહી હુકમ તરીકે કાઢવામાં આવેલાં છે. એ પિકીનાં દસ ખાસ અતિહાસિક અગત્યનાં છે, સાત શાતિદાસના શાહી ઝવેરી તરીકેના ધંધાને
