________________
પ્રેરે તેવો છે, તેમ ભયંકર અટવીમાં મહાસતી શ્રીમતી સીતાજીને વજબંઘ રાજા જેવા સુશ્રાવકનો ભેટો થઈ ગયો અને તેમને તે રાજા પુંડરીકપુરમાં લઈ આવ્યા એ પ્રસંગ પુણ્યના અસ્તિત્વને અને તેના ઉદયની અસરને પણ કબૂલવા પ્રેરે તેવો છે.
પાપભીરુતા વિના પુણ્યાનુબંધી પુણ્યની
વિવેકપૂર્વકની ઇચ્છા ન થાય.
પુણ્યોદયે અણચિત્તવી રીતે સઘળું મળી રહે છે અને પાપોદયે અણચિન્હવી રીતે સઘળું જ ચાલ્યું જાય છે. ખરાબમાં ખરાબ સ્થાનમાં ય પુણ્યોદય અનુકૂળતા ઉભી કરી દે છે અને સારામાં સારા સ્થાનમાં ય પાપોદય પ્રતિકૂળતા ઉભી કરી દે છે. આમ છતાં, કેવળ પુણ્યના જ અભિલાષી નહિ બનતાં નિર્જરાના અભિલાષી બનવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. પુણ્યોદયની ઇચ્છા થઈ જાય, તો પણ તે એવા પુણ્યોદયની ઇચ્છા હોવી જોઈએ, કે જે પુણ્યોદયનું પરિણામ પાપની વૃદ્ધિમાં ન આવે. પુણ્ય બે પ્રકારનું છે એક પાપાનુબંધી અને બીજુ પુણ્યાનુબંધી. પાપાનુબંધી પુણ્યનો ઉદય આત્માના ભાવિને ભયંકર બનાવે છે, જ્યારે પુણ્યાનુબંધી પુણ્યનો ઉદય વર્તતો હોય ત્યારે આત્મા વિષયવિરાગ આદિથી ઘણું ઘણું શ્રેય: સાધી શકે છે. પુણ્યાનુબંધી પુણ્યની વિવેકપૂર્વકની ઇચ્છા પણ પાપભીરૂ બન્યા વિના આવી શતી નથી. આથી પાપભીરૂતા કેળવવાની ખાસ જરૂર છે. પુણ્ય અને પાપ આદિની શ્રદ્ધા કેળવી પાપભીરૂ બનવું અને મોક્ષની જ અભિલાષાથી સદ્ધર્મના સેવન માટે મથવું. આવા પ્રસંગોમાંથી પણ એવા જ રહસ્યને તારવવું જોઈએ.
આપત્તિને પણ સંપત્તિ બતાવનારા
પાપ કરતાં પાછું વાળીને નહિ જોનારાઓ જો પાપના પરિણામનો વિવેકપૂર્વક વિચાર કરનારા બની જાય, તો ક્રમે ક્રમે
પુણ્ય પાપનાં અસ્તિત્ત્વ અને પ્રભાવનું દર્શ......
૬૧
