________________
૨૬ હાજર રહેતા હતા, તે આ છે. એક દિ' ધર્મને હસી વિષયસુખની પ્રશંસા
કરનારા આ છે.ભાઈ પ્રત્યેના ગાઢતર સ્નેહથી ઉન્મત્ત બની જઈને ભાઈના શબને ખભા ઉપર છ છ મહિનાઓ સુધી લઈને ફરનારા આ છે. તે વખતની દશા જુઓ અને અત્યારની દશા જુઓ ! તે વખતે તેમણે કર્માધીનપણે એ બધું કર્યું, પણ અત્યારે તેઓ શું કરે છે?
શ્રી રામચંદ્ર મહર્ષિ, મહિને, બે મહિને, ત્રણ મહિને, કે ચાર મહિને, જ્યારે તે અરણ્યમાં નિર્દોષ આહાર-પાણી મળી જતાં ત્યારે પારણું કરતા. એટલો તપ કરવા સાથે તે મહર્ષિ કોઈવાર પર્યકાસને રહેતા, તો કોઈવાર ભુજાઓને લંબાવીને રહેતા કોઈવાર ઉત્કટિક આસને રહેતા તો કોઈવાર બાહુઓને ઉંચા કરીને રહેતા અને કોઈવાર પગના અંગુઠાના આધારે રહેતા તો કોઈવાર પગની પાનીના આધારે
રહેતા. આ રીતે વિવિધ આસનોને અંગીકૃત કરીને ધ્યાનમગ્ન બનેલા રૂં તેઓએ દુસ્તપ તપને તપ્યો.
આવા આવા પ્રકારોથી ચિરકાળ પર્યન્ત તે વનમાં દુસ્તપ તપને ‘ૐ તપ્યા બાદ, વિહાર કરતાં કરતાં શ્રી રામચંદ્ર મહર્ષિ, એકવાર કોટિશિલા
નામની તે શિલાની પાસે આવી પહોંચ્યા, કે જે કોટિશિલાને પૂર્વે શ્રીલક્ષ્મણજીએ ઉપાડી હતી. જાંબવાનના કહેવાથી સુગ્રીવ આદિની પ્રતીતિને માટે શ્રી લક્ષ્મણજીએ કોટિશિલા ઉપાડયાનો પ્રસંગ આપણે આ પર્વના છઠ્ઠા સર્ગમાં જોઈ આવ્યા છીએ. તે કોટિશિલા ઉપર પ્રતિમાધર બનીને રહેલા શ્રી રામચંદ્ર મહર્ષિ, રાત્રિના વખતે ક્ષપકશ્રેણિનો આશ્રય સ્વીકારવા દ્વારા શુકલ ધ્યાનાતરને પામ્યા. સીતેન્દ્રો ઉપસર્ગ અને રામચંદ્ર મહર્ષિને
કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ આ વખતે છેલ્લે છેલ્લે શ્રી રામચંદ્ર મહષિને એક અનુકૂળ ઉપસર્ગ સહન કરવાનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થાય છે અને તે અનુકૂળ ઉપસર્ગ કરનાર કોઈ નથી, પણ ખુદ શ્રીમતી સીતાદેવીનો આત્મા છે. શ્રીમતી સીતાજીનો આત્મા, કે જે અચ્યતેન્દ્ર બનેલ છે, તે હજુ પણ શ્રીરામચંદ્રજી તરફ રાગવાળો છે. એ રાગનો આવેશ સીતેન્દ્ર જેવા પાસે પણ કેવું અકાર્ય કરાવે છે, એ જુઓ !
રિમ જિવણ ભગ ૭.
