________________
८०
n-bc))
*0Xec 3000008)
* *
‘તત્વોનરસાશિત્તે, મરણ યિ હસ્તીડયાળ મુહે । રિસિયા હવડુ રઠું, ઘુશ્વિનને અહરઘને ૧૦ 'अन्तो कयारभरिए, बाहिरमठे सभावदुग्गन्धे को नाम करेज्ज रई, चुम्बिज्जन्ते अहरचम्मे ||११|| “સંગીય ઘ ફળે, નત્ય વિસેષો વુહેહિ મિહિકો उम्मत्तयसमसरिसे, को णु गुणो नच्चियव्वम्मि ॥१२॥ "सुरभोगेसु न तित्तो, जीवो पवरे विमाणवासम्मि । सो किह अवियण्डमणो, माणुसभोगेसु तिप्पिहिए ||१३|| "भरहस्स एवं दियंहा, बहवो वच्चन्ति चिन्तयन्तस्स । बलविरियसमत्थस्स, सीहस्स व पञ्जरत्थस्स ॥१४॥
અયોધ્યાપતિ શ્રી ભરતજીની વૈરાગ્ય દશા અને સુંદર વિચારણા તે ગ્રંથમાં જે વર્ણવાઈ છે. તે આપણે જોઈએ. શ્રી ભરતજીની આ દશા અને વિચારણા ખૂબ મનન કરવા જેવી છે. શ્રી ભરતને કોઈ વાતની તમારી દૃષ્ટિએ મીના નહોતી. જેને માટે જગતના જીવો ઝૂરે છે, રાતને દિવસ આથડે છે, નીતિ અનીતિને જોતા નથી, ધર્મ થાય છે કે રહી જાય છે એનો વિચાર પણ કરતા નથી, હિંસા અસત્ય આદિ સેવતાંય ડરતા નથી અને લગભગ પાગલ જેવી હાલત જે મેળવવાને માટે આજે ઘણાઓ ભોગવે છે, તેની ખોટ શ્રી ભરતજીને નહોતી. સંસારિક લોકો જેને મેળવવાની લાલસામાં, ભોગવવાની ઉપાધિમાં અને ભેળું કરી સાચવવાની ચિંતામાં ઉદારતા ગુમાવી, ઉચિતપણે વર્તવાની બુદ્ધિ ગુમાવી, સદાચાર ખોઈ ઇચ્છાનિરોધને ભૂલી ગયા છે અને સદ્ભાવથી પરવારી બેઠા છે, તે બધું શ્રી ભરતજીને પુણ્યોદયે વગર માગ્યે મળ્યું છે.
આ દૃષ્ટિએ વિચારીએ તો કહેવું જ પડે કે શ્રી ભરતજીને દુનિયાની સાહાબીની મીના નથી. શ્રી ભરતજીની પાસે જેમ ભોગ સામગ્રી પાર વિનાની છે, તેમ સત્તા પણ ઓછી નથી. ભોગસામગ્રી હોય અને સત્તા ન હોય તો ? વિપુલ ભોગસામગ્રી છતાં માથે સ્વામી