________________
www/
€
ઠેકાણે ન હોય, તે તો સારામાં સારી કથા પણ એવા ભાવે વાંચે કે ન એનું કલ્યાણ થાય કે ન તો સાંભળનારનું કલ્યાણ થાય. કલ્યાણકારી વક્તા તે, કે જે બોલતો જાય અને કર્મ નિર્જરતો જાય. વક્તા બોલવા બેસે ત્યારે સ્વપર-કલ્યાણની ભાવનાઓથી ઓતપ્રોત હોવો જોઈએ. સ્વાર માટેના કલ્યાણકારી માર્ગનો ભોમિયો અને સ્વાર કલ્યાણકારી માર્ગની ભાવનાથી તરબોળ બનેલો વક્તા બોલતો જાય અને કર્મ નિર્જરતો ન જાય, એ બને નહિ. વક્તાનો આત્મા જેમ જેમ તે બોલતો જાય તેમ તેમ કર્મભારથી હલકો બનતો જાય; અને લઘુકર્મી શ્રોતાનો આત્મા પણ એવા વક્તાના બોલે-બોલે કર્મભારથી હલકો ૪ બનતો જાય; પ્રવચનદાન અને પ્રવચન શ્રવણ, એ પણ અનુપમ કોટિની આરાધનાનો જ એક પ્રકાર છે. સ્વાર કલ્યાણકારી માર્ગનો જાણ વક્તા, સ્વપર કલ્યાણની જ એક માત્ર અભિલાષાથી યથાવિધિ દેશના દે અને શ્રોતાઓ પોતાની અયોગ્યતાના કારણે ન પણ પામે અથવા પોતાની દુષ્ટબુદ્ધિના કારણે દુષ્ટકર્મનું ઉપાર્જન કરે, તોય વક્તાને એકાન્ત લાભ જ થાય, એમ આ શાસન કહે છે. શ્રોતાઓને લાભ થાય તો જ વક્તાને લાભ થાય, એવો નિયમ જ્ઞાનીઓ પાસે નથી.
માર્ગનો મર્મ પામ્યા વિના પાટે ન બેસાય પણ વક્તાને માટે જવાબદારી ઓછી નથી. પાટે ચઢી બેસે અને માર્ગનું ભાન ન હોય તો ? માર્ગનું ભાન હોય, પણ ધ્યેય માનપાનનું હોય તો ? એ નકામો. માર્ગનું ભાન અને સ્વ-પર- કલ્યાણનું જ ધ્યેય, આ બંનેય જોઈએ. માર્ગના ભાર વિનાના વક્તામાં દુષ્ટબુદ્ધિ ન હોય, તોય એ સ્વ-પરનું કલ્યાણ કરી શકે નહિ. ઉલટું કર્મબંધન થાય. આજ્ઞાનો એ ભંજક બને અને અજ્ઞાનતાના યોગે ઉસૂત્રભાષી બને. પાપનો ડર હોય, આજ્ઞાની વિરાધનાનો ડર હોય, ઉસૂત્રભાષણનો ડર હોય, તો આજે જેને તેને પાટે ચઢી બેસવાની વૃત્તિ થાય છે, તે ન થાય. એમ થાય કે પાટે બેસવાની લાયકાત જોઈએ ! પણ માનપાનની લાલસા લાયકાતની વાત ભૂલાવી દે છે. વ્યાખ્યાનદાનનું આખું ધ્યેય ભૂલાઈ જાય છે. ઉસૂત્ર ભાષણની, એટલે કે ઉસૂત્ર ભાષણ ન થઈ જાય તેની તેને કાળજી હોય, તે માર્ગનો મર્મ પામ્યા વિના પાટે બેસવા જ કેમ ઇચ્છે? આજે પપ
હૈયું વિશાળ નિર્મળ જોઈએ અને વસ્તુનો પ્રેમ જોઈએ....૩
)