________________
હયું વિશાળ-નિર્મળ જોઈએ અને વસ્તુનો પ્રેમ જોઈ એક
માતાઓને નમસ્કાર અને માતાઓના આશિષ ત્યારબાદ શ્રી રામચંદ્રજીએ પોતાની માતાઓના નિવાસસ્થાનમાં જઈને, શ્રી લક્ષ્મણજીની સાથે, સૌથી પહેલાં પોતાની માતા અપરાજિતાદેવીને નમસ્કાર કર્યા; કારણકે રાજા દશરથના અન્તઃપુરમાં અપરાજિતાદેવી સૌથી મોટો છે. મોટી રાણી તરીકે બીજી કોઈ હોત, તો પહેલો નમસ્કાર તેને કરત, માતા અપરાજિતાને નમસ્કાર કર્યા બાદ શ્રી રામચંદ્રજીએ અને શ્રીલક્ષ્મણજીએ, બીજી પણ માતાઓને નમસ્કાર કર્યા. અપરાજિતા આદિ સર્વ માતાઓએ પણ નમસ્કાર કરતા એવા તે બંનેયને આશીર્વાદ આપ્યા.
ત્યારબાદ શ્રી રામચંદ્રજીની પત્ની શ્રીમતી સીતાદેવીએ અને શ્રી લક્ષ્મણજીની પત્ની વિશલ્યા તેમજ તેમની બીજી પણ પત્નીઓએ અપરાજિતાદેવીને અને બીજી પણ સાસુઓને, તેમના ચરણોમાં માથું મૂકીને પ્રણામ કર્યા. પોતાના ચરણોમાં માથું મૂકી મૂકીને નમસ્કાર કરતી એવી તે પુત્રવધુઓને પણ અપરાજિતા આદિ સાસુઓએ ય મોટેથી કહ્યું કે અમારી માફક તમે પણ વીરપુત્રોની માતા બનો, એવી અમારી તમને આશિષ છે.'
શ્રી રામચન્દ્રજીની માતા, શ્રી લક્ષ્મણજીનાં વખાણ કરે છે. શ્રી રામચન્દ્રજી અને શ્રી લક્ષ્મણજી એક જ પિતાના પુત્રો છે. પરંતુ તે બંનેની માતા એક નથી. બંનેની માતા જૂદી છે. છતાં અપરાજિતાદેવી શ્રી લક્ષ્મણજીનાં વખાણ કરે છે ! થાય? શોક્યના છોકરાંના વખાણ ? ઓરમાન દીકરાનાં વખાણ ? વખાણ તો વખાણ, પણ તે ય કેવા ? જે સાંભળતાં, શ્રી રામચંદ્રજી અને શ્રી સીતાજીના ઠેકાણે બીજા કોઈ અયોગ્ય હોય, તો તેમને સાંભળીને ખોટું લાગ્યા વિના રહે નહિ
હૈયું વિશાળ-નિર્મળ જોઈએ અને વસ્તુનો પ્રેમ જોઈએ....૩
