________________
લાયકાત
મુજબની આજ્ઞાઓ
૧૦
શ્રી અરિહંતદેવોએ મોક્ષમાર્ગની સ્થાપના કરી પણ વિધાનાત્મક કે નિષેધાત્મક આજ્ઞાઓ બધાને માટે એક સરખી ન રાખી. લાયકાત મુજબ તેના ભાગ પાડ્યા. કારણકે તેઓ સર્વજ્ઞ હોવાથી જીવોની પ્રકૃતિના પ્રત્યક્ષજ્ઞાતા હતાં.
સાધુ માટે જે પ્રકારની આજ્ઞા, તે પ્રકારની શ્રાવક માટે નહિં, અરે શ્રાવક માટે તો કેટલીય બાબતમાં વિધાન પણ નહિં અને નિષેધ પણ નહિં. કેમ ? જીવોની લાયકાત એ જ મહત્ત્વની વસ્તુ છે.
શ્રીરામચન્દ્રજીએ ભરતજીને પિતાજીની અને પોતાની આજ્ઞાથી રાજ્ય ઉપર રહેવા ફરમાવ્યું. પણ હિતકર આજ્ઞા જ વિવેકીને માટે સ્વીકાર્ય હોય છે. તેથી શ્રી ભરતજી તો સ્વયં જવા તૈયાર થઈ ગયા. આ સંદર્ભે દીક્ષા ધર્મ માટે તે કાળે ચાલતી ધાંધલનો ઉલ્લેખ કરીને શ્રી મહાવીરદેવનું દૃષ્ટાંત આપવા પૂર્વક “માતા-પિતાની વિધમાનતામાં દીક્ષા નહિં લેવાની'' તેઓની પ્રતિજ્ઞા અંગે ખૂબ જ સુંદર રજૂઆત થઈ છે, જે આપણે તે પરમતારકશ્રીના શબ્દોમાં જ વાંચીએ.
-શ્રી
૨૨૯
