________________
પ્રશસ્ત ક્યાયો તો હોય જ, મોક્ષની સાધનામાં પ્રશસ્ત રાગ-દ્વેષ તો વીરતા અને ધીરતા લાવે છે. સાધુઓ સંસારના અર્થી નથી, પણ મોક્ષના અર્થી તો છે ને ? મોક્ષના અર્થી છે જ, માટે મોક્ષની સાધના કરવામાં સહાયક બનનાર પ્રશસ્ત રાગ દ્વેષ સાધુઓમાં હોય જ. જ્યારે રાગ-દ્વેષ મૂળમાંથી જશે ત્યારે પ્રશસ્ત રાગ-દ્વેષ પણ નહિ જ હોય. ઇન્દ્રિયાદિને પ્રશસ્ત બતાવવા જ જોઈએ
પ્રશસ્ત કષાયના સ્વરૂપને સમજો, તો આજે થાય છે તેવી મૂંઝવણ નહિ થાય. તમારે પણ મોક્ષની સાધના કરવી હોય અને આત્માની અનંત શક્તિને પ્રગટાવવી હોય, તો અપ્રશસ્ત રાગદ્વેષાદિના ત્યાગી અને પ્રશસ્ત રાગદ્વેષાદિના સંગાથી બનવું પડશે; કારણકે કર્મસત્તાને નાબુદ કરવી છે કર્મસત્તા દુનિયામાંથી તો નષ્ટ થવાની જ નથી શ્રી તીર્થંકર દેવ જેવા પણ કર્મસત્તાને દુનિયામાંથી નાબુદ કરી શક્યા નથી. એટલે આપણે તો આપણા આત્મા ઉપરની કર્મસત્તા નાબુદ કરવાનો પ્રયત્ન કરવાનો અને એ પ્રયત્નની પૂર્તિરૂપે અથવા એ પ્રયત્નના એક પ્રકારરૂપે જ, જ્ઞાનીઓની આજ્ઞાને આધીન રહીને, બીજા પણ આત્માઓ પોતાના આત્મા ઉપરની કર્મસત્તાને નાબુદ કરવાને ઉદ્યમશીલ બને એવો પણ પ્રયત્ન યથાશક્તિ કરવાનો. એ માટે ઇન્દ્રિયોને પ્રશસ્ત બનાવવાની, કષાયોને પ્રશસ્ત બનાવવા અને યોગોને પણ પ્રશસ્ત બનાવવાના ! જેમ જેમ મોક્ષના ઇરાદે ઇન્દ્રિયો આદિ પ્રશસ્ત બને, તેમ તેમ મોક્ષ નિક્ટ આવે અને કર્મસત્તામાં પોલાણ પડતું જાય. કર્મસત્તામાં પોલાણ પાડવાનો આ ઉપાય છે. આ દશા આવે એટલે કર્મસત્તા પાંગળી બનવા માંડે, મોક્ષને સાધવા અપ્રશસ્ત ઈન્દ્રિયાદિના ત્યાગને માટે અને પ્રશસ્ત ઇન્દ્રિયાદિના સ્વીકારને માટે ઉદ્યમશીલ બનેલો આત્મા, આખરે કર્મસત્તાને પોતાના આત્મા ઉપરથી નાબુદ કરી શકે છે અને સ્વસંપત્તિનો ભોક્તા બની શકે છે. તમારે સ્વ-સંપત્તિના ભોક્તા બનવું છે કે નહિ ? સ્વસંપત્તિના ભોક્તા બનવું હોય તો આ દશા કેળવવાને માટે ઉદ્યમશીલ બનો એ જહિતકર છે.
નશાસન અને બાળીિક્ષ....૭
૧૩૭
