________________
પૂજ્યશ્રી: તે બરાબર છે.
સભા : આપે પહેલાં તો એમ કહાં કે આખી ક્ષપકશ્રેણિનો જ કાળ અત્તર્મુહૂર્ત છે, તે કેમ?
પૂજ્યશ્રી : પણ તે પહેલાં, અત્તર્મુહૂર્ત અનેક પ્રકારનાં છે, એમ કહાં તે ભૂલી ગયા? મોટામાં મોટું અત્તર્મુહૂર્ત બે ઘડી જેટલા કાળથી કાંઈક ન્યૂન હોય છે. બાકી તો જ્ઞાનીઓ ફરમાવે છે કે એક ક્ષપકશ્રેણિ કાળમાં લઘુ અન્તર્મુહૂર્તો તો અસંખ્યાતા થવા પામે છે.
સભા : નાનામાં નાનું અન્તર્મુહૂર્ત કેવડું?
પૂજયશ્રી : બેથી નવ સમયના કાળપ્રમાણનું નાનામાં નાનું અન્તર્મુહૂર્ત ગણાય છે, અને એક સમય ન્યૂન અડતાલીસ મિનિટનાં કાળપ્રમાણનું મોટામાં મોટું અત્તમુહૂર્ત ગણાય છે.
સભા: એક મોટા અન્તર્મુહૂર્તમાં અસંખ્યાતા લઘુ અન્તર્મુહૂર્તો કેમ થાય ?
પૂજ્ય શ્રી : નાનામાં નાના અન્તર્મુહૂર્તકાળ અને મોટામાં મોટા અન્તર્મુહૂર્તકાળ એ બે વચ્ચે અસંખ્યાતા સમય જેટલો કાળભેદ છે માટે !
સભા મોટામાં મોટા અત્તર્મુહૂર્તને અડતાલીસ મિનિટનું ન કહેવાય ?
પૂજ્યશ્રી : શી રીતે કહેવાય ? અડતાલીસ મિનીટનો કાળ મૂહુર્ત કહેવાય અને તેમાં અડતાલીસ મિનીટોમાં પણ ઓછો કાળ હોય તો જ અત્તર્મુહૂર્ત કહેવાય. સાધુ માટે પ્રશસ્ત રાગદ્વેષ હોવા તે કલંકરૂપ નથી,
પણ શોભારૂપ છે સભા સાધુને માટે રાગદ્વેષ હોવા અગર કષાય હોવા એ શું કલંકરૂપ નથી ?
પૂજયશ્રી : છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકે રહેલા આચાર્ય મહારાજ, ઉપાધ્યાય મહારાજ કે સાધુ મહાત્મામાં રાગદ્વેષનો સર્વથા અભાવ હોય એ બનતું જ નથી. પ્રશસ્ત રાગ-દ્વેષ હોવા, એ છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકે રહેલા આચાર્ય મહારાજના આચાર્યપણાને માટે કલંકરૂપ નથી જ, અને તે જ ૧૩૫
જૈનશાસદ અને બળદ..૭
