________________
સત્ય પક્ષની સેવામાં પ્રાણનીય પરવા નહિ આપણે જોઈ ગયા કે શ્રી હનુમાનજી શ્રી રામચંદ્રજીના દૂત થઈને લંકામાં જઈ આવ્યા. શ્રી રાવણને કહેવા જોણું કહી આવ્યા અને પોતાને જે કરવા જોણું લાગ્યું તેય કરી આવ્યા. લંકા આખી રાવણની હતી. એકે એક રાક્ષસ શ્રી રાવણનો હતો. પોતે ત્યાં એકલા હતા, તે છતાં પણ સત્ય પક્ષનું આલંબન લેનાર હનુમાન રાવણને કહેવા જોણું કહેવામાં જરા પણ ન ડર્યા, ‘તારા જેવા પરસ્ત્રીને હરનાર પાપાત્માની સાથે વાત કરવામાં પણ પાપ છે. આ રીતે ત્રણ ખંડના માલિકને કહેવું, એ નાનીસૂની વાત નથી. આવેશમાં આવીને શ્રી રાવણના મુગટને પણ લાત મારી શ્રી હનુમાને ભૂક્કે કરી નાખ્યો અને પછી પોતાના પગરૂપ પર્વત વડે કરીને અનાથ જેવી બનેલી લંકાને ભાંગતાં ભાંગતાં તે શ્રી રામચંદ્રજીની પાસે આવ્યા, એ વગેરે આપણે જોઈ ગયા. જે સ્થિતિમાં શ્રી હનુમાન લંકામાં ગયા હતા, તે સ્થિતિમાં ત્યાંથી પાછા સલામત જ નીકળી જશે અને પકડાઈ જશે નહિ જ, એવી તો ખાત્રી રાખી શકાય નહિ ને ? પણ એવા શૂરવીરો સત્યપક્ષની સેવામાં પ્રાણની પણ પરવા કરનારા નથી હોતા, ધર્મીઓએ પણ ધર્મસેવા માટે એવી જ મનોદશા કેળવી લેવી જોઈએ.
દ્રવ્યપ્રાણના ભોગેય ભાવપ્રાણની રક્ષા કરવી જોઈએ
સાચા પક્ષમાં રહેનારે અવસરે પ્રાણની પણ પરવા છોડવી જોઈએ. જુઠ્ઠાના પક્ષમાં રહેનારો પ્રાણને ભલે પંપાળે, પણ પ્રાણને પંપાળનારો અવસરે સાચાને સેવી ન શકે. સત્ય મતના ઉપાસકને સત્યનું રક્ષણ કરતાં પ્રાણની પરવા વધુ ન હોય. દ્રવ્ય પ્રાણની આ વાત છે હોં ! ભાવપ્રાણની આ વાત નથી. ભાવપ્રાણને તો સાચવવાના જ. ભાવપ્રાણના રક્ષણ માટે દ્રવ્ય પ્રાણની પણ અવસરે પરવા છોડવી જોઈએ એમ કહેવાય છે. જે પ્રાણના નાશથી આત્મહિત થાય તે સાચવવા, જે પ્રાણના નાશથી આત્મહિત ન થાય તે પ્રાણનાશની કિંમત
ધર્મ ધનને લૂંટે તે જ ખરેખરો અને ભયંકર દુશ્મન....૧
