________________
૧૨
આમ પશ્ચિમ મુનિના જીવને તેણે જે માંગ્યું હતું તે બરાબર મળ્યું, પણ ધર્મ ભૂલાઈ ગયો. પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના યોગે મળેલી ભોગ સામગ્રીથી આત્માની આવી અવદશા થતી નથી.
અહીં જુઓ કે પ્રથમ મુનિના જીવે નિદાન નહોતું કર્યું, તેમની તપશ્ચર્યા નિર્વિદાન હતી. એટલે નિર્તિદાન તપશ્ચર્યાના યોગે પ્રથમ મુનિનો જીવ પાંચમાં કલ્પમાં પરમદ્ધિક દેવ બન્યો. પેલા કરતાં સાહાબી અને ભોગ સામગ્રી કઈગણી સુંદર મળી અને તેટલી સાહાબી તથા ભોગ સામગ્રી મળવા છતાં પણ પ્રથમ મુનિનો જીવ એમાં ભાનભૂલો બન્યો નહિ. દેવ બનેલા પ્રથમ મુનિના જીવે વિચાર કર્યો કે મારો સંસારીપણાનો ભાઈ અને મુનિપણામાં પણ સહચારી નિયાણું કરીને મર્યો છે, તે હાલ ક્યાં છે ? અને શું કરે છે ? તેણે અવધિજ્ઞાનથી રમણીઓની સાથેના રંગરાગમાં ગુલતાન બનેલા રતિવર્ધન રાજાને જોયો. પોતાના પૂર્વભવના ભાઈ તેમજ સહચારી મુનિની આવી દશા
જોઈને તે દેવને ખેદ થયો અને તેને કોઈ પણ રીતે પ્રતિબોધ પમાડવાનો ?િ | નિશ્ચય કર્યો. આવો નિશ્ચય ક્યારે થાય ? હૈયામાં ધર્મ હોય તો કે તે વિના ? અંતરમાં વિરક્તિ હશે કે નહિ હોય ?
ધર્મ તો મોક્ષ માટે જ કરવો દેવલોકની ભોગ સામગ્રી મળવા છતાં પણ આવી આત્મશુદ્ધિ ટકી રહે તે પ્રભાવ પુણ્યાનુબંધી પુણ્યનો છે અને તેવું પુણ્ય પ્રથમ મુનિના જીવે નિનિદાન તપશ્ચર્યાના યોગે ઉપાર્યુ હતું. તપશ્ચર્યા કરતાં તેનાથી પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય ઉપાર્જવાનો ઈરાદો ન હતો. મુનિનો ઇરાદો તો કર્મનિર્જરા દ્વારા મોક્ષ સાધવાનો જ હોય, છતાં પણ ધર્મના યોગે પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય ન જ બંધાય એમ નહી. અમુક પ્રકારે નિર્જરા ય થાય અને અમુક પ્રકારે પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય ય બંધાય. એ હદયના પરિણામ ઉપર આધાર રાખે છે. આપણું તો કહેવું છે કે એકે નિદાન કર્યું અને એક ન કર્યું. તો બે વચ્ચેનો ભેદ વિચારો ! અને એ વિચારીને જ્ઞાનીની
.....લંત વિજય.. ભગ-૪
