________________
૩૮
...સીતા-અયહરણ......ભાગ-૩
શ્રી રામચંદ્રજી જેવા પોતાના અતિથિ થાય, તે છતાં પણ ગુપ્ત જ રહેવાનો આડમ્બર કરવાથી આફત ટળે એમ નહિ લાગવાથી, તે કલ્યાણમાલા રાજાએ પોતાના બનાવટી પુરુષવેશને દૂર કર્યો. અને સ્ત્રીવેષને સજ્યો. સ્નાન અને ભોજન કરીને પરવાર્યા બાદ શ્રી રામચંદ્રજી તે પટકુટીમાં બિરાજ્યા હતા ત્યાં તે પોતાના વાસ્તવિક સ્ત્રીવેષને ધરનાર બનીને, તે રાજા પરિવાર વિના માત્ર એક મંત્રીની સાથે શ્રી રામચંદ્રજી પાસે આવ્યો.
એક સ્ત્રીજાતિ સ્વભાવથી જ શરમાળ હોય છે. જ્યારે આ તો એકવાર પુરુષના વેષમાં દૃષ્ટિગોચર થયા પછી પોતાના વેષમાં હાજર થાય છે. એટલે એની લજ્જા અધિક હોય એ સહજ છે. એ સાહજિક લજ્જાના યોગે, શ્રી રામચંદ્રજીની પાસે આવતાં જ કલ્યાણમાલાનું મુખ નીચું નમી જાય છે. શ્રી રામચંદ્રજી પણ આ સ્ત્રી હોવા છતાં પુરુષના વેષમાં શા માટે રહે છે ? એ જાણવાને માટે આતુર હતા, એ જ કારણે લજ્જાથી નમી ગયેલા મુખવાળી કલ્યાણમાલાને પ્રશ્નરૂપે એ શ્રી રામચંદ્રજીએ કહ્યું કે,
भद्र ! पुरुषवेषेण, स्त्रीभावं निह्नुषे कुतः । ‘‘હે ભદ્ર ! તું પુરુષના વેષ દ્વારા સ્ત્રીભાવને શા કારણથી ગોપવે છે ?’’ આ પ્રશ્નનો પ્રત્યુત્તર આપવાપૂર્વક પ્રાર્થના કરતાં સ્ત્રીજાતિમાં રહેલા તે કલ્યાણમાલા નામના કુબરપતિએ આ પ્રમાણે કહ્યું કે, આ કુબર નામના મહાપુરનો વાલિખિલ્ય નામનો રાજા હતો અને એ રાજાને પૃથ્વી નામની પ્રિયા હતી. કોઈ એક દિવસે એ વાલિખિલ્ય રાજાની પૃથ્વી નામની પ્રિયા ગર્ભવતી થઈ એ જ અરસામાં યુદ્ધ માટે આવેલા મ્લેચ્છ મહાભટો, તે વાલિખિલ્ય રાજાને બાંધીને લઈ ગયા. તે પછી તે પૃથ્વીદેવીએ મને પુત્રી તરીકે જન્મ આપ્યો. અને સુબુદ્ધિ નામના મંત્રીએ ‘પુત્રને જન્મ આપ્યો છે.' એ પ્રમાણે ઉદ્ઘોષણા કરાવી. અમારા સ્વામી સિંહોદરને પણ પુત્રજન્મના જ સમાચાર જણાવ્યા. પુત્ર જન્મના સમાચાર જાણીને
