________________
૨ ] પુરપંડિતા અને શિયાળની કથા (૮૯) આ હસ્તીથી બીહું છું.” રાજાએ તેને, રેષમાં અને રમતમાં કમ દિડનો પ્રહાર કર્યો એટલે તે મૂચ્છા પામ્યાને ઢાંગ કરી ભૂમિ ઉપર પડી ગઈ. (આ સઘળા ઉપરથી) રાજાએ બુદ્ધિથી નિશ્ચય ક યો કે, “તે સ્થવિર (વૃદ્ધ) સ્વર્ણકારે કહી, તે, આ જ પાપી દુર ચારી કુળ લજજાવનારી છે.” વળી તેનો વાંસે જોતાં તેણે ત્યાં સાં કળના પ્રહારનાં ચિન્હ જોયાં, તેથી તેણે ટચકારે કરી હાસ્યપૂર્વક કહ્યું. “મત હસ્તી સાથે કડા કરે છે, છતાં તું લાકડાના હસ્તીથી બીહે છે? સાંકળના મારથી ખુશી થાય છે, છતાં કમળદંડના પ્રહા રથી તું મૂચ્છ પામે છે?” (આમ કહેતાં કહેતાં) રાજાને કપાગ્નિ પ્રદિપ્ત થયે; તેથી તેણે વૈભાર પર્વત ઉપર લઈ જઈને, તે મહાવતને હસ્તી ઉપર બેસાડીને તેને નાશ કરવા ઈળ્યું, તેની સાથે તે રા ણીને પણ હસ્તી ઉપર બેસારીને, તે ઉગ્રશાસનવાળા રાજાએ પેલા અધમ મહાવતને ફરમાવ્યું કે, “પર્વતના વિષમ પ્રદેશ ઉપર લઇ જઈને, આ હસ્તીને તું પાડી નાંખજે અને તે પડશે એટલે તમારા બનેને નાશ થશે! આ (એ સાંભળીને મહાવત હસ્તીને પર્વતના શિખર ઉપર લઈ ગયે, ત્યાં તેને એક પગ અદ્ધર સ્થિર રખાવીને ત્રણ પગે ઉભા રાખે. લેકે (તે જેઈ) હાહાકાર કરી મૂકો અને તેને કહેવા લાગ્યા. “હે ઉત્તમ ભૂપતિ! આવા આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તતા હસ્તિરને મારી નાખ, એ ઉચિત નથી.” પોતે કાંઈ સાંભળ્યું નથી–એમ બતાવી ને રાજાએ તેને (હસ્તીને) પડી જ નાંખવાનું કહ્યું, તે ઉપરથી મ હાવતે તેને બે પગે ઉભે રાખે. તે ઉપરથી) “ હા હા ! હસ્તી નો વધ કરશે નહિ.” એમ લેકે બોલવા લાગ્યા, ત્યારે તો પતિને વધારે વધારે તૃણું થતી ગઈ તેથી મહાવતે હસ્તીને એક પગે ઉભે રાખે. આ ઉત્તમ ગજને વધ થતે ન જોઈ શકવાથી, લો કેએ હાહાકાર કરી મૂકો, ને ઊંચા હાથ કરીને તેઓ કહેવા લાગ્યા,
