Page Text
________________
૧૯૬
યોગદષ્ટિસમુચ્ચય/ગાથા-૫૮ ભાવાર્થ
પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે દીપ્રાદષ્ટિ ભાવરેચકાદિભાવવાળી હોવાથી પ્રાણાયામવાળી છે. તેથી જિજ્ઞાસા થાય કે ભાવરેચકાદિ શું છે? તેનો બોધ કરવા માટે ભાવરેચકાદિના ફળને બતાવે છે, જેથી ભાવરેચકાદિના કાર્ય દ્વારા ભાવરેચકાદિના સ્વરૂપનો બોધ થાય. શ્લોક :
प्राणेभ्योऽपि गुरुर्धर्मः, सत्यामस्यामसंशयम् ।
प्राणांस्त्यजति धर्मार्थं, न धर्मं प्राणसङ्कटे ।।५८।। અન્વયાર્થ
અસ્થમ્ સત્યાગ્રુઆ હોતે છતે દીપ્રા હોતે છતે સંશય—સંશય વગર પ્રોમ્યોકપિપ્રાણથી પણ થ: ગુર=ધર્મ મહાન છે (જે કારણથી) =ધર્મ માટે પ્રા=પ્રાણોનો ત્યતિ ત્યાગ કરે છે, પ્રાસરે પ્રાણના સંકટમાં થઈ ન ધર્મનો ત્યાગ કરતો નથી. fપ૮ શ્લોકાર્ચ -
દીધા હોતે છતે સંશય વગર પ્રાણથી પણ ધર્મ મહાન છે, જે કારણથી ધર્મ માટે પ્રાણોનો ત્યાગ કરે છે, પ્રાણસંકટમાં ધર્મનો ત્યાગ કરતો નથી. પ૮ll ટીકા -
'प्राणेभ्योऽपि' इन्द्रियादिभ्यो, 'गुरुर्धर्मो'-महत्तर इत्यर्थः, 'सत्यामस्याम्' अधिकृतदृष्टौ दीप्रायाम् 'असंशयम्,' एतत्कुत इत्याह 'प्राणांस्त्यजति' 'धर्मार्थं'-तथोत्सर्गप्रवृत्त्या, 'न धर्मं प्राणसङ्कटे' त्यजति-तथोत्सर्गप्रवृत्त्यैव ।।५८।। ટીકાર્ય :
પ્રોડપિ' .. તથોત્સવૃa | આ હોતે છતે=અધિકૃત દષ્ટિ દીપ્રા હોતે છતે, સંશય વગર પ્રાણથી પણ=ઇંદ્રિયાદિથી પણ, ધર્મ, ગુરુ=મહાન, છે. ત=આનેત્રદીપ્રાદષ્ટિવાળા જીવને, પ્રાણથી પણ ધર્મ મહાન જણાય છે એ, કેમ છે ? એથી કરીને કહે છે –
તે પ્રકારની ઉત્સર્ગની પ્રવૃત્તિથી ધર્મરક્ષણનું કારણ બને તેવા પ્રકારના ઉત્સર્ગની પ્રવૃત્તિથી, ધર્મ માટે પ્રાણોને ત્યાગ કરે છે, અને તેવા પ્રકારના ઉત્સર્ગની પ્રવૃત્તિથી જ=ધર્મના રક્ષણનું કારણ બને તેવા પ્રકારની ઉત્સર્ગની પ્રવૃત્તિથી જ, પ્રાણનું સંકટ હોતે છતે પ્રાણનાશનો પ્રસંગ હોતે છતે, ધર્મનો ત્યાગ કરતો નથી. પ૮
| SR No. | 022738 |
| Book Title | Yog Drushti Samucchay Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 224 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |