Page Text
________________
યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય/ગાથા-૧૫૧
શ્લોક ઃ
गुरवो देवता विप्रा यतयश्च तपोधना ।
पूजनीया महात्मानः, सुप्रयत्नेन चेतसा । । १५१ । ।
૩૯૧
અન્વયાર્થ :
ગુરવ:=ગુરુ=માતા-પિતા વગેરે, રેવતા=દેવતા વિપ્રા=બ્રાહ્મણો યતવ=પ્રવ્રુજિતો તોધનાઃ=તપ કરનારા મહાત્માન:=મહાત્માઓને સુપ્રયત્નેન ચેતસા=સુપ્રયત્નવાળા ચિત્ત વડે=તેમની આજ્ઞાને અનુસરનારા ચિત્ત વડે પૂનનીયા=પૂજવા જોઈએ. ।।૧૫૧॥
શ્લોકાર્થ ઃ
માતા-પિતા વગેરે, દેવતા, બ્રાહ્મણો, પ્રવ્રુજિતો, તપ કરનારા મહાત્માઓને તેમની આજ્ઞાને અનુસરનારા ચિત્ત વડે પૂજવા જોઈએ. ।।૧૫૧।।
ટીકા ઃ
‘શુરવો’=માતાપિતૃપ્રમુલા:, ‘વેવતા' સામાન્યેનેવ, ‘વિપ્રા:’=દ્વિના:, ‘યતવશ્વ’=પ્રવ્રુનિતાશ્વ, ‘તપોધના:’=તદન્ત:, ‘પૂનનીયા મહાત્માન:’ સર્વ શ્વેતે યથાર્રમ્, થમિત્વાદ ‘સુપ્રયત્નેન ચેતસા’ આજ્ઞાપ્રધાનેનેત્વર્થઃ ।।।।
.....
ટીકાર્ય --
‘ગુરવો’ આજ્ઞાપ્રધાનેનેત્વર્થ:।। ગુરુઓ=માતા-પિતા વગેરે, દેવતા સામાન્યથી જ=જે કોઈ પૂર્ણપુરુષ હોય તે પૂર્ણપુરુષરૂપ દેવતા, વિપ્રો=બ્રાહ્મણો=બ્રહ્મની ઉપાસના કરનારા પરલોકપ્રધાન એવા બ્રાહ્મણો, યતિઓ=જે લોકોએ આત્મકલ્યાણ માટે પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરી છે એવા પ્રવ્રુજિતો, તપોધનો=આત્મકલ્યાણ અર્થે તપને કરનારા, સર્વ જ આઓને=માતા-પિતાદિ મહાત્માઓને, યથાયોગ્ય સુપ્રયત્નથી=આજ્ઞાપ્રધાન એવા ચિત્તથી પૂજવા જોઈએ. ।।૧૫૧/
ભાવાર્થ:
:
ગુરુઓ :- શ્લોક-૧૫૦માં મોટા પુરુષોનો માર્ગ પરપીડાનો પરિહાર અને પરોપકાર કરવાનો છે તે રૂપ ઉચિત પ્રવૃત્તિ બતાવી. હવે સર્વ પૂજનીય વ્યક્તિઓ સાથે કેવું ઉચિત વર્તન ક૨વું જોઈએ તે બતાવે છે : ત્યાં પ્રથમ માતા-પિતા વગેરે વડીલોનું તેમની આજ્ઞાને પ્રધાન કરનારા એવા ચિત્ત વડે પૂજન કરવાનું કહ્યું. તેથી એ ફલિત થાય કે ધર્મને બાધ ન કરનારી હોય તેવી સર્વ પ્રવૃત્તિઓ તેમની ઇચ્છાનુસા૨ ક૨વા યત્ન કરવો જોઈએ અને હંમેશાં તેમના ઉપકારને યાદ કરીને ત્રિસંધ્યા તેમને નમસ્કાર કરવો જોઈએ. આ કથન ‘યયાદમ્ પૂનનીયા:' થી બતાવાય છે.
| SR No. | 022738 |
| Book Title | Yog Drushti Samucchay Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 224 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |