________________
૮૦
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
સમર્થ જીવને દેશવિરતિનો પ્રથમ ઉપદેશ આપ્યો તેથી શ્રોતા દેશવિરતિને સ્વીકારે અને ત્યારપછી સર્વવિરતિનો ઉપદેશ સાંભળીને પણ સર્વવિરતિ ગ્રહણનો ઉલ્લાસ થાય નહીં તો સૂમ પ્રાણાતિપાતાદિ વિરતિનો જે અભાવ છે તેમાં અનુમતિના દોષની આચાર્યને પ્રાપ્તિ થાય. ll૧૬Bll શ્લોક :
प्रददौ परमात्रलवं, ध्यात्वेदं संज्ञिता दया तेन ।
सत्येव तत्कदन्ने, भुक्तं तेनात्मनः पात्रे ।।१६४।। શ્લોકાર્ચ -
આ ધ્યાન કરીને=ગાથા-૧૬૦થી ૧૬૩માં કહ્યું એ વિચારીને, તેના વડે=આચાર્ય વડે, દયા-ગુરુની જીવ પ્રત્યેની દયા, સંજ્ઞા કરાઈ. પરમાન્નલવ અપાયુંભાવને સ્પર્શે તે રીતે દેશવિરતિ અપાઈ. તે કદન્ન હોતે જીતે જ ગૃહસ્થ અવસ્થામાં જે ભોગસામગ્રી રૂપ કદન્ન હોતે છતે જ, તેના વડે=દ્રમક વડે, પોતાના પાત્રમાં ભોગવાયું આયુષ્યરૂપી પાત્રમાં પરમાન્નલવ ભોગવાયું. ll૧૬૪ll શ્લોક :
तद्देशविरतिरूपं, परिणममानं गदक्षयं चक्रे ।
गलिता क्षुधाऽञ्जनजलोद्भवमजनि सुखं त्वनन्तगुणम् ।।१६५ ।। શ્લોકાર્ધ :
તે દેશવિરતિ રૂપ પરિણમન પામતું એવું તેપરમાન્ન, રોગના ક્ષયને કર્યું. સુધા ગળી દેશવિરતિના પાલનથી ભોગમાં આસક્તિ આપાદક અપ્રત્યાખ્યાન કષાયોનો ક્ષયોપશમ થવાથી ભોગ પ્રત્યેના સંશ્લેષરૂપ સુધા ઓછી થઈ, અંજન અને જલથી ઉત્પન્ન થયેલું સુખ અનંતગણું થયું=સમ્યજ્ઞાન અને સમ્યગ્દર્શનકૃત જે પૂર્વમાં સુખ હતું તે અપ્રત્યાખાની કષાયોના ક્ષયોપશમને કારણે અનંતગણું અધિક થયું; કેમ કે સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યજ્ઞાનકાળમાં વિરતિકૃત સુખનો સૂમબોધ હતો
