________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
૭૨
કદન્નમાં તું કેમ સારબુદ્ધિને ધારણ કરે છે એમ કહીને તત્ત્વને અભિમુખ તેમનું વીર્ય ઉલ્લસિત થાય તેવો યત્ન ગુરુ કરે છે.
વળી, તેને જ અતિશય ક૨વા અર્થે કહે છે કે જેઓ ભગવાનના શાસનમાં બહાર છે તેઓમાં અમે આદર કરતા નથી અર્થાત્ સાધુઓ પાસે આવે છે, સ્થૂલથી ધર્મ કરે છે છતાં તત્ત્વને સ્પર્શે એવી નિર્મલ મતિવાળા નથી તેઓનો અમે આદર કરતા નથી, પરંતુ તારું ચિત્ત પરમગુરુને અભિમુખ થયેલું છે, તેથી જ અમે તારા માટે ઉપદેશાદિ દ્વારા યત્ન કરીએ છીએ, છતાં અમારો માર્ગના અવતા૨નો હેતુ એવો જે ઉપદેશનો પ્રયત્ન કદશમાં મૂર્છા કરીને તું નિષ્ફળ કરે છે, માટે જે તને જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું છે તેના ફળસ્વરૂપ અસંગભાવને પ્રાપ્ત કરવા યત્ન કર અને આ સાધુઓ કઈ રીતે અસંગભાવના પરિણામથી તૃપ્તિનો અનુભવ કરે છે તેને તું જો, તેથી તે ભાવને પ્રાપ્ત કરવાનું તારું વીર્ય ઉલ્લસિત થાય. આ રીતે ગુરુ કહે છે. ગુરુના વચનમાં વિશ્વાસ હોવા છતાં કદન્ન પ્રત્યેની મૂર્છાને કા૨ણે તે જીવ વિહ્વળ થાય છે અને ગુરુને કહે છે. તમારું ભોજન મને એક દિવસ નિર્વાહ કરાવી શકે તેવું છે અર્થાત્ એક દિવસ દૃઢ પ્રયત્નથી હું કંઈક મુનિભાવને અનુકૂળ યત્ન કરી શકું તેમ છું, પરંતુ સદા માટે તેવો યત્ન ક૨વા સમર્થ નથી. માટે તેના ત્યાગ વગર પ્રશમનું કારણ બને એવો ધર્મ બતાવો. II૧૨૪થી ૧૪૪
શ્લોક ઃ
अथ सूदो धर्मगुरुर्दध्यौ ही मोहजृम्भितं दुष्टम् । વયં વન્નતુબ્ધ:, પરમાત્ર મતે તૃળવત્ ।।૪।।
શ્લોકાર્થ ઃ
હવે, રસોઈયા એવા ધર્મગુરુએ વિચાર્યું, ખરેખર ! મોહનું વિલસિત દુષ્ટ છે, જે કારણથી કદન્નલબ્ધ એવો આ જીવ પરમાન્નને તૃણની જેમ માને છે.
ધર્મગુરુ સંસારી જીવની ચેષ્ટા જોઈને મનમાં વિચારે છે કે જીવમાં વર્તતો મોહનો વિલાસ દુષ્ટ છે તેના કારણે દુષ્ટ બુદ્ધિવાળો થયેલો જીવ કદશમાં લુબ્ધ બને છે તેથી પરમાન્નરૂપ ઉપશમના પરિણામને તૃણની જેમ અસાર માને છે. ૧૪૫