________________
૧૦૪
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
શ્લોક :
सा च विनियोजिताऽस्ति, प्रागेवाशेषलोकबोधाय ।
पीड्यत एव विकारैरिति तस्यां दूरवर्तिन्याम् ।।२१४।। શ્લોકાર્ધ :
અને પૂર્વમાં જ અશેષ લોના બોધ માટે તે ગુરુની દયા, વિનિયોજિત છે એથી તે દૂરવર્તી હોતે છતે વિકારો વડે પીડાય જ છે=પ્રસ્તુત જીવ પીડાય જ છે.
વળી, ગુરુની દયા બધા લોકોના ઉપદેશ માટે વિનિયોજન કરાયેલી છે તેથી ક્વચિત્ તે નગરને છોડીને અન્ય સ્થાને પણ વિહાર કરીને જાય છે તેથી તે તે જીવોનો ઉપકાર થાય. ક્વચિત્ તે નગરમાં હોય ત્યારે પણ અન્યને ઉદ્દેશીને બોધ કરાવાના યત્નવાળા હોય ત્યારે પ્રસ્તુત જીવને ઉદ્દેશીને દયાનો વ્યાપાર થતો નથી તેથી તે ગુરુની દયા તે જીવથી દૂરવર્તી બને છે ત્યારે પ્રમાદને સેવીને પ્રસ્તુત જીવ વિકારોથી પીડાય છે. ll૧૪ના શ્લોક -
दृष्ट्वाऽथ तं तथाविधमनुकम्पां प्राप धर्मबोधकरः ।
दध्यौ नायमनुनः, प्रवर्तते न च दयाऽव्यग्रा ।।२१५ ।। શ્લોકાર્ધ :
હવે તેવા પ્રકારના તેને જોઈને=વિકારોથી પીડાતા તે જીવને જોઈને, ધર્મબોધકરને અનુકંપા થઈ. વિચાર્યું. આ=પ્રસ્તુત જીવ, અનુત્ર નથી= પ્રેરણા કર્યા વગર પરમાન્નમાં યત્નવાળો નથી અને દયા આવ્યગ્ર પ્રવર્તતી નથી મારી દયા ક્યારેક ક્યારેક પ્રવર્તે છે પરંતુ તેના હિતમાં સતત પ્રવર્તતી નથી.
જ્યારે જ્યારે આ જીવ ગુરુની દયાની પ્રેરણા વગરનો બને છે ત્યારે પ્રમાદી સ્વભાવને અનુરૂપ સંસારની પ્રવૃત્તિઓમાં કે ધર્મની પ્રવૃત્તિઓમાં પ્રમાદ કરીને કષાયોના વિકારોથી પીડાય છે તેથી તેની કષાયની પરિણતિની વૃદ્ધિ જોઈને ધર્મબોધકરને તે જીવ પ્રત્યે અનુકંપા થાય છે. તેથી વિચારે છે કે સતત પ્રેરણા
