________________
નહીં. એટલે વિશેષ પ્રકારે પૂજા કરી અંજળી જોડી વિજ્ઞાપના કરી. કેમકે દેવો પ્રત્યે વિજ્ઞાપના જ હોય. (વિજ્ઞાપના સિવાય) કોઈ અન્ય લાભ હોય. નહીં. એણે કહ્યું- હે સ્વામિન ! મેં આ સર્વ કર્યું તે તમારે માટે જ-તમને મારે ત્યાં લઈ જવા માટે જ કર્યું છે. કેમકે ખોવાઈ ગયેલું ચિંતારત્ન પુનઃ હસ્તગત કરવા માટે કોણ પ્રયત્ન નથી કરતું ? હે જિનેન્દ્ર ! તમે હવે મારા દેશમાં પાછા આવતા નથી તો શું તમે મને ભાગ્યહીન જોયો કે મારામાં ભક્તિ ન ભાળી ? એના ઉત્તરમાં એના અધિષ્ઠાયક દેવે કહ્યુંહે નરેન્દ્ર ! તુ વિષાદ ન પામ. તારું નગર ભવિષ્યમાં રેતીના મેદાનરૂપ થઈ જવાનું છે તેથી જ હું ત્યાં આવવાની ના કહું છું. અધિષ્ઠાયક દેવતા જેમને હોય છે એવા જિનબિંબ અને અન્ય બિંબ વચ્ચે આ પ્રકારનું અંતર હોય છે. હે રાજન ! તારા જેવો શ્રાવક શિરોમણિ તો ભાગ્યવાન જ છે કારણ કે દેવાધિદેવને વિષે તારી આવી અનુપમ ભકિત છે.
અધિષ્ઠાયક દેવતાની એવી વાણી સાંભળ્યા પછી તે નિરૂપાય બની વિષાદ ત્યજી પ્રતિમાને વંદન કરી, પોતાનું કાર્ય સિદ્ધ થયું નહીં તોયે, રાજા પોતાની રાજ્યધાની તરફ પાછો ચાલી નીકળ્યો. પણ બંદિવાના કરેલા ચંડuધોતને સાથે લઈ પ્રયાણ કરતાં માર્ગ કાપતાં જાણે એના રોષાગ્નિને શાંત કરવા માટે જ વર્ષાઋતુ બેસી ગઈ. “અરે પૃથ્વી ! તારો સ્વામી તો બંધનમાં પડ્યો, છતાં તું રસાતળ કેમ નથી જતી એમ કહે તો હોય નહીં એમ વર્ષાદ એ પૃથ્વીને પોતાની સ્થળ ધારા વડે ભેદવા લાગ્યો. મેઘ સતત એક ધારે વરસવા માંડ્યો એટલે કૃતીર્થિકના પંથની જેમ માર્ગો સર્વે પંકિલ થઈ ગયા. એટલે રાજા ઉદાયનને પડાવ નાંખીને માર્ગમાં જ રહેવું પડ્યું. એના સપક્ષી દશ મુકુટધારી રાજાઓ પણ અહીં સાથે જ હતા એઓ એનું ધુળનો કોટ બનાવીને રક્ષણ કરવા લાગ્યા. ત્યાં રહ્યા એટલે એ સ્થળ એક નગર થઈ રહ્યું અને દશ રાજાઓએ ઊભું કર્યું માટે “દશપુર' (મંદસોર) નામથી પ્રસિદ્ધ થઈ અત્યારે પણ વિદ્યમાન છે.
ત્યાં ઉદાયને ચંડપ્રદ્યોતનનો ભોજનાદિથી સર્વદા સારો સત્કાર કર્યો. એમાં વર્ષાકાળ સુખે નિર્ગમન કરતાં, જાણે ચંડuધોતના સતપુણ્યને લીધે જ હોય નહીં એમ પર્યુષણાપર્વ આવ્યાં.
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (સર્ગ અગ્યારમો)
૭૭