________________
४००
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૩ | તૃતીય પ્રસ્તાવ
गोधूल्यां लग्नम् अपराणे समायाता कन्दलिका, तयाऽभिहितं-कुमार! देवः समादिशति-यथा 'निरूपितं मया सांवत्सरैर्विवाहदिनं, अद्यैव गोधूल्यां शुध्यति' इति, तदाकर्ण्य निमग्न इवाहं रतिसमुद्रे, दापितं कन्दलिकायै पारितोषिकं, स्तोकवेलायां समायाता गृहीतकनककलशावारनार्यः, निर्वर्तितं मे स्नपनकं, विहितानि कौतुकानि, ततो दापितानि महादानानि, मोचितानि बन्धनानि, पूजिता नगरदेवताः, सन्मानिता गुरवः, विधापिता हट्टशोभाः, शोधिता राजमार्गाः, पूरितः प्रणयिवर्गः, गीतमम्बाजनैः, नृत्तमन्तःपुरैः, विलसितं राजवल्लभैः ततो महता विमर्दैन प्राप्तोऽहं राजभवनं, प्रयुक्ता मुसलताडनादयः कुलाचाराः प्रविष्टोऽहं वधूगृहके तत्र चाऽमरवधूरप्युपहसन्ती रूपाऽतिशयेन, रतिमपि विशेषयन्ती मदनहरविलासैः, ईषल्लम्बाधरा चक्रवाकमिथुनविभ्रमेण स्तनकलशयुगलेन, सुनिविष्टनासिकावंशा रक्ताशोककिसलयाकाराभ्यां कराभ्यां, कोकनदपत्रनेत्रा करिकराकारधरेणोरुदण्डद्वयेन, विस्तीर्णनितम्बबिम्बा त्रिवलीतरङ्गभगुरेण मध्यभागेन, कृष्णस्निग्धकुटिलकेशा स्थलकमलयुगलानुकारिणा चरणद्वयेन, कुण्डमिव मदनरसस्य, राशिरिव सुखानां, निधानमिव रतेः, आकरो रूपानन्दरत्नानां, मुनीनामपि मनोहारिणीमवस्थामनुभवन्ती, महामोहतिरोहितविवेकलोचनेन मया दृष्टा कनकमञ्जरी हृष्टचेतसा पुलकितशरीरेण, कृतं प्रधानसांवत्सरवचनेन पाणिग्रहणं, भ्रान्तानि मण्डलानि, प्रयुक्ता आचाराः, विहिता लोकोपचाराः, वृत्तो महता विमर्देन विवाहयज्ञः ।
ગોધૂલિમાં લગ્ન અપરાતમાં કંદલિકા દાસપુત્રી આવી, તેણી વડે કહેવાયું – હે કુમાર ! દેવ કનકચૂડ સમાદેશ કરે છે તે આ પ્રમાણે – મારા વડે જ્યોતિષ વડે વિવાહદિત જોવાયો છે. આજે જ ગોધૂલિમાં=સાંજે, શુદ્ધ થાય છે. તે સાંભળીને રતિસમુદ્રમાં નિમગ્નની જેમ ક€લિકાને પારિતોષિક અપાયું. થોડી વેળામાં જ ગ્રહણ કરાયેલા સુવર્ણના કલશવાળી શ્રેષ્ઠ નારીઓ આવી, મારું સ્નાન કરાવાયું. કૌતુકો કરાવાયાં. ત્યારપછી મહાદાનો અપાયાં. બધામાં રહેલા કેદીઓને મુકાવાયા. નગરદેવતા પૂજાયા. ગુરુઓ સન્માનિત કરાયા. હટ્ટ=બજારમાર્ગો સુશોભિત કરાયા. રાજમાર્ગો શોભિત કરાયા, પ્રેમીવર્ગ ભેગો થયો. માતાઓ વડે ગીત ગવાયાં. અતઃપુર વડે નૃત્ય કરાયું, રાજવલ્લભો વડે વિલાસ કરાયો, ત્યારપછી મોટા વૈભવથી હું રાજભવનને પ્રાપ્ત થયો. મુસલતાડનાદિ કુલાચારો કરાયા. હું વધૂગૃહમાં પ્રવેશ્યો અને ત્યાં રૂપના અતિશયથી દેવીઓને પણ ઉપહાસ કરતી, મદનહર વિલાસો વડે ચક્રવાક મિથુનના વિભ્રમવાળા સ્તનકલશયુગલ સાથે કંઈક લાંબા હોઠવાળી, લાલ અશોકવૃક્ષના કિસલયના આકારવાળા બે હાથની સાથે સુનિવિષ્ટનાસિકાવંશવાળી, હાથીના સુંઢના આકારને ધારણ કરતા ઉરુદંડયુગલ સાથે કમળતા પત્ર જેવા નેત્રવાળી, ત્રિવલીત તરંગથી ભંગુર એવા મધ્ય ભાગથી