Upmiti Bhav Prapancha Katha Part 03

SR No.: 022715
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2014
Total Pages: 520
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 40 MB

Page 416

364
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૩ | તૃતીય પ્રસ્તાવ
વૃક્ષોનાં વનોમાં, નાગવલ્લીના બગીચાઓમાં, કમળના સરોવરના સમીપમાં, ફરી ફરી કનકમંજરીના દર્શનના લોલુપપણાથી આમતેમ વિચરણ કર્યું અને તે કુરંગલોચના જોવાઈ નહીં, તેથી મારા વડે વિચારાયું. ખરેખર હું આ તેતલી વડે ઠગાવાયો છું, વિમલનો વ્યતિકર પણ=વિમલ નામના મંત્રીના આગમનનો પ્રસંગ પણ, ખરેખર તેતલીનો માયાપ્રંપચ છે. તેણીના=કનકમંજરીના, દર્શનનાં સંપાદક ભાગ્ય મારા જેવાનાં ક્યાંથી હોય ? એટલામાં મારા વડે તરુલતાના ગહતમધ્યમાં મનોહર નૂપુરનો ધ્વનિ સંભળાયો. તેથી તેતલી સમીપથી દૂર ખસીને તે ગહન મારા વડે જોવાયું. અને તમાલ તરુના નીચે રહેલી સ્વર્ગથી પરિભ્રષ્ટ જાણે દેવતાની સ્ત્રી ન હોય એવી, સ્વભવનથી કાઢી મુકાયેલી નાગકન્યા ન હોય એવી, કામદેવના વિરહથી કાયર એવી રતિ જેવી શોક સહિત કનકમંજરી જોવાઈ. આના વડે=કનકમંજરી વડે, તરલતાર દૃષ્ટિથી દિચક્રવાલ જોવાઈ=બધી દિશા જોવાઈ. કોઈ પણ મનુષ્ય જોવાયો નહીં. તેથી તેણી વડે=કનકમંજરી વડે, કહેવાયું – હે ભગવતી વનદેવતા ! તમોને આ પ્રતીત જ છે, જે ખરેખર તેતલી વડે તે પુરુષને લાવવાનું સ્વીકારાયેલું, આ રતિમન્મથ બગીચામાં સંકેત અપાયો. એ પ્રકારે પ્રલોભન આપીને જીર્ણ બિલાડી એવી તેણી વડે હું અહીં લવાઈ, હવે આ પુરુષ અહીં દેખાતો નથી.
मन्दभाग्यायाः,
इति तं गवेषयामीत्यभिधाय मामेकाकिनीं विमुच्य सा न जाने कुत्रचिद्गता ? तदेवं प्रतारिताऽहमिन्द्रजालरचनाचतुरया कपिञ्जलया, तदलं मे जीवितेन प्रियविरहानलदग्धाया आप्तजनेनाऽपि वञ्चिताया केवलं प्रसादाद्भगवतीनां जन्मान्तरेऽपि स एव जनो भर्ता भूयाद्' इति वदन्त्या वल्मीकमारुह्य निबद्धस्तमालतरुशाखायां पाशकः, निर्मिता तत्र शिरोधरा, प्रवृत्ता मोक्तुं शरीरम् । अत्रान्तरे सुन्दरि ! मा साहसं मा साहसमिति ब्रुवाणः प्राप्तोऽहं वेगेन, धृतं वामभुजेनाश्लिष्य मध्यदेशे निपतच्छरीरकं, छिन्नो दक्षिणकरेणासिपुत्रिकया पाशकः, आश्वासिता पवनदानेन । अभिहिता चदेवि ! किमिदमसमञ्जसमारब्धम् ? ननु स्वाधीनोऽयं जनस्ते वर्तते, तन्मुञ्च विषादं ततः सा तथैव स्थिता घुर्णमानविलोलविलोचना मां निरीक्षमाणा, तत्क्षणमनेकरससंभारगर्भनिर्भरं सुपरिस्फुटं मदनचिह्न योगिनामपि वाग्गोचरातीतं स्वरूपं धारयन्ती मया विलोकिता, कथम् ? एकाकिनीति भीता, स एवायमिति सहर्षा, कुत इति साश‌ङ्का, स्वरूपोऽयमिति ससाध्वसा, स्वयमागतेति सलज्जा, विजने प्राप्तेति दिक्षु निक्षिप्ततरलतारिका, दत्तसङ्केतेति विश्वस्ता, दृष्टमिदमनेन मदीयमाचरणमिति सवैलक्ष्या, लक्ष्मीरिव क्षीरोदमन्थनोत्थितगात्रा विशदस्वेदजलप्लावितदेहतया, कदम्बकुसुममालिकेव परिस्फुटपुलकोद्भेदसुन्दरतया, पवनप्रेरिततरुमञ्जरीव प्रकम्पमानसर्वाङ्गतया, आनन्दसागरमवगाहमाना स्तिमितनिष्पन्दलोचनतया । ततः साऽनभिव्यक्तैरक्षरैर्मुञ्च मुञ्च कठोरहृदय ! मुञ्च, न कार्यमनेन जन जनस्येति वदन्ती मदीयभुजमध्याद्बहिर्मुखं निष्पतितुमारब्धा । ततो निवेशिता मया ललितकोमले दूर्वाविताने, निषण्णः स्वयमभ्यर्ण एव तदभिमुखः, ततोऽभिहितं मया - सुन्दरि ! मुञ्च लज्जां,