Page Text
________________
૨૭૯
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૩ | તૃતીય પ્રસ્તાવ સ્થિતિને જ કહે છે. પ્રબોધ પામેલા જ આવા પ્રકારના પુરુષો થાય છે, કેવલ આવા જીવોના પ્રબોધમાં ગુરુ નિમિત્તે માત્ર થાય છે=ગુરુના ઉપદેશ પૂર્વે પણ આવા જીવો તત્ત્વતા વાસ્તવિક સ્વરૂપને જોતા હોવાથી પ્રબોધવાળા છે, છતાં ગુણવાન ગુરુના વચનને સ્પર્શીને સંયમને અભિમુખ થાય છે તે પ્રકારના વિશેષ પ્રબોધમાં ગુરુ નિમિત્ત માત્ર થાય છે.
मध्यमबुद्धेर्गुणानुवादो राज्ञश्चिन्तनं च इतश्च मनीषिणो राजमन्दिरे प्रवेशावसरे राजानमनुज्ञाप्यादित एव सुबुद्धिना साधर्मिकवात्सल्येन मध्यमबुद्धिर्नीत आसीदात्मीयसदने, कारितस्तदागमननिमित्तः परमानन्दो, दत्तानि महादानानि । ततः सोऽपि निर्वर्तित स्नानभोजनताम्बूलविलेपनालङ्करणनेपथ्यमाल्योपभोगकर्तव्यः स्नेहनिर्भरसुबुद्धितत्परिकरनिरुपचरितस्तुतिगर्भपेशलालापसमानन्दितहदयः समागतस्तत्रैवास्थाने, कृतोचितप्रतिपत्तिः ससम्भ्रमं मनीषिणा, दापिते तदुपकण्ठमुपविष्टो महति विष्टरे, ततो राजा तमुद्दिश्य सुबुद्धिं प्रत्याहसखे! महोपकर्ताऽयमस्माकं महापुरुषः । सुबुद्धिनाऽभिहितं-देव! कथम्? नृपतिराह-समाकर्णय, यतो भगवतोपदिष्टे तस्मिन्नप्रमादयन्त्रे तस्य दुरनुष्ठेयतामालोचयतो मम महासमरे कातरनरस्येव प्रादुर्भूता चित्ते समाकुलता, ततोऽहमनेन महात्मना तत्रावसरे भगवन्तं गृहिधर्म याचयता तद्ग्रहणबुद्ध्युत्पादकत्वेन समाश्वासितो, यतो जातो गृहिधर्माङ्गीकरणेनापि मे चेतसा महानवष्टम्भः, ततो ममायमेव महोपकारक इति । सुबुद्धिनाऽभिहितं-देव! यथार्थाभिधानो मध्यमबुद्धिरेष, समानशीलव्यसनेषु सख्यमिति च लोकप्रवादः, ततः समानशीलतया युक्तमेवास्य मध्यमजनानां समाश्वासनम् । नृपतिना चिन्तितं-अये! ममायं मिथ्याभिमानश्चेतसीयन्तं कालमासीत्, किलाहं नरेन्द्रतया पुरुषोत्तमो यावताऽधुनाऽनेन सुबुद्धिनाऽर्थापत्त्या गणितोऽहं मध्यमजनलेख्ये, ततो धिङ् मां मिथ्याभिमानिनमिति । अथवा वस्तुस्थितिरेषा, न मयाऽत्र विषादो विधेयः,
મધ્યમબુદ્ધિનો ગુણાનુવાદ તથા રાજાનું ચિંતન અને આ બાજુ મનીષીના રાજમંદિરના પ્રવેશના અવસરમાં રાજાને જણાવીને આદિથી પહેલાથી જ સુબુદ્ધિમંત્રી વડે સાધર્મિક વાત્સલ્ય કરવા અર્થે મધ્યમબુદ્ધિ પોતાના ગૃહમાં લઈ જવાયો હતો, તેના આગમન નિમિત્તે મધ્યમબુદ્ધિના આગમન નિમિતે, પરમઆનંદ કરાવાયો, મહાદાનો અપાયાં, ત્યારપછી તિવર્તન કરાયેલાં સ્નાન, ભોજન, તાંબૂલ, વિલેપન, અલંકાર, નેપથ્ય, માલા, ઉપભોગ કર્તવ્યવાળો, સ્નેહનિર્ભર સુબુદ્ધિ અને તેના પરિકરથી તિરુપચરિત સ્તુતિગર્ભથી પેશલ, આલાપથી આનંદિત હદયવાળો તે પણ=મધ્યમબુદ્ધિ પણ, તે જ સભામાં આવ્યો. કરાયેલા ઉચિત પ્રતિપત્તિવાળો સંભ્રમપૂર્વક મનીષી વડે અપાયેલા મોટા આસનમાં તેની મનીષીની, નજીક બેઠો. ત્યારપછી રાજા તેને ઉદ્દેશીને=મધ્યમબુદ્ધિને ઉદ્દેશીને, સુબુદ્ધિમંત્રી પ્રત્યે કહે છે. તે મિત્ર ! આ મહાપુરુષ અમારો
| SR No. | 022715 |
| Book Title | Upmiti Bhav Prapancha Katha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 520 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 40 MB |