________________
૭૫
કર્મવિપાક કર્મગ્રન્થ जइ वि पसिद्धो दाया, जायणनिउणो वि जायगो जड़ वि । न लहइ जस्सुदएणं, एयं पुण लाभविग्धं तु ॥ १६२ ॥
જો કે પ્રસિદ્ધ એવો દાતા હોય, છતાંય યાચના કરવામાં કુશલ એવો યાચક પણ જે કર્મના ઉદયથી મેળવી શકતો નથી તે વળી લાભાંતરાય કર્મ છે. ૧૬૨. मणुयत्ते वि हु पत्ते, लद्धे वि हु भोगसाहणे विभवे । भुत्तुं नवरि न सक्कइ, विरइविहूणो वि जस्सुदए ॥१६३ ॥
મનુષ્યપણું પ્રાપ્ત થયે છતે, ભોગના સાધન રૂપ વૈભવ પણ પ્રાપ્ત થયે છતે વિરતિથી રહિત લોભી જીવ જે કર્મનાં ઉદયથી ભોગવવા માટે પણ સમર્થ નથી. ૧૬૩. भोगस्स विग्घमेयं, उवभोगे आवि विग्यमेवेव । भोगुवभोगाणेसिं, नवरि विसेसो इमो होइ ॥ १६४ ॥
તે ભોગાંતરાય કર્મ છે. વારંવાર ભોગને વિષે પણ આ પ્રમાણે અંતરાય છે તે ઉપભોગાંતરાય કર્મ છે. ભોગ અને ઉપભોગનો ફક્ત આ પ્રમાણે વિશેષ છે. ૧૬૪. सइ भुज्झइ त्ति भोगो, सो पुण आहारपुप्फमाईओ । उवभोगो य पुणो पुण, उवभुज्झइ भवणविलयाई ॥१६५ ॥
જે એક વાર ભોગવાય છે તે ભોગ કહેવાય. વળી તે આહાર પુષ્પ વિગેરે છે અને જે વારંવાર ફરી ફરી ભોગવાય તે ઉપભોગ કહેવાય, તે ઘર-પત્ની આદિ છે. ૧૬૫. बलवं रोगविउत्तो, वय संपण्णो वि जस्स उदएणं । विरिएण होइ हीणो, वीरियविग्धं, तु पंचमयं ॥ १६६ ॥
