________________
૫૨
પ્રાચીનપ્રથમકર્મગ્રી હાસ્યાદિ ષકનો વિપાક તે મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનકથી અપૂર્વકરણ ગુણસ્થાનકના છેલ્લા સમય સુધી (૧થી૮ગુ.ઠા.) છે. આગળ અનિવૃત્તિ બાદરાદિ ગુણસ્થાનકોમાં તેનો વિપાક નથી. ૬૧. भणिओ मोहविवागो, आउयकम्मं तु पंचमं भणिमो । तं होइ चउपयारं, नरतिरिमणुदेवभेएहिं ॥ ६२ ॥
મોહનીય કર્મનો વિપાક અમે કહ્યો.
હવે પાંચમા આયુષ્ય કર્મને અમે કહીયે છીએ. નરક, તિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવના ભદો વડે તે ચાર પ્રકારવાળું આયુષ્ય કર્મ છે. ૬૨. दुक्खं न देइ आउं नेय सुहं देइ चउसु वि गईसु । दुक्खसुहाणाहारं, धरेइ देहट्ठियं जीवं ॥ ६३ ॥
આયુષ્યકર્મ દુ:ખ આપતું નથી અને સુખ આપતું નથી જ. દેહમાં રહેલ જીવને ચારે પણ ગતિમાં દુઃખ સુખના આશ્રમમાં સ્થાપન કરે છે. ૬૩ जं नेरइयं नारयभवम्मि तहिं धरइ उव्वियंतं पि । जाणसु तं निरयाउं हडिसरिसो तस्स उ विवागो ॥६४ ॥
જે કર્મ નરક ભવમાં નરકના જીવને ધારણ કરે છે, તે ચિત્તને ઉર્વગ કરનારું એવું નરકાયુ કર્મ છે તું જાણ. અને તેનો વિપાક બેડી સમાન છે. ૬૪. एवं तिरियं मणुयं देवं तिरियाइएसु भावेसु । जं धरइ तब्भवगयं तं तेसिं आउयं भणियं ॥ ६५ ॥
એ પ્રમાણે તિર્યંચ, મનુષ્ય, દેવને તિર્યગાદિભાવોમાં જે ધારણ કરે છે તે તિર્યગાદિભવગત તેઓનું આયુષ્ય કહેવાયેલું છે. ૬૫.
