________________
નવ્યચતુર્થકર્મગ્રન્થ
ગાથાર્થ- ઔપમિકભાવ મોહનીય કર્મનો જ હોય છે. ક્ષાયોપશમિકભાવ ચાર ઘાતિકર્મોનો જ હોય છે. શેષ ભાવો આઠે કર્મોના હોય છે. તથા ધર્માસ્તિકાયાદિ પાંચે (અજીવ) દ્રવ્યો પારિણામિકભાવે હોય છે. તથા પુદ્ગલાસ્તિકાયના કેટલાક સ્કંધો ઔદયિકભાવે પણ હોય છે. ૬૯. सम्माइ चउसु तिग चड भावा चउ पणुवसामगुवसंते । चउ खीणापुव्वे तिन्नि, सेसगुणठाणगेगजिए ॥ ७० ॥
૧૮૪
ગાથાર્થ - અવિરત સમ્યક્ત્વાદિ ચાર ગુણસ્થાનકોમાં ત્રણ અથવા ચાર ભાવો હોય છે. ઉપશામક તથા ઉપશાન્તમોહને ચાર અથવા પાંચ ભાવો હોય છે. ક્ષીણમોહે અને અપૂર્વકરણે ચાર ભાવો હોય છે. બાકીના ગુણસ્થાનકોમાં માત્ર ત્રણ ભાવો હોય છે. આ સર્વ એક જીવને આશ્રયી જાણવું. ૭૦. संखिज्जेगमसंखं, परित्तजुत्तनियपयजुयं तिविहं । एवमणतं पि तिहा, जहन्नमज्झुक्कसा सव्वे ॥ ७१ ॥
ગાથાર્થ - સંખ્યાતુ એક પ્રકારનું છે. અસંખ્યાતુ પરિત્ત, યુક્ત અને નિજપદથી યુક્ત ત્રણ પ્રકારનું છે. એ પ્રમાણે અનંતુ પણ ત્રણ પ્રકારનું છે. તથા સર્વે ભેદો જઘન્ય, મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટ એમ ત્રણ ભેદે જાણવા. ૭૧. लहु संखिज्जं दुच्चिअ, अओ परं मज्झिमं तु जा गुरुअं । जंबुद्दीवपमाणय, चउ पल्लपरूवणाइ इमं ॥ ७२॥
ગાથાર્થ - બેની સંખ્યા એ જઘન્ય સંખ્યાતુ, એનાથી આગળ જ્યાં સુધી ઉત્કૃષ્ટ આવે (નહીં) ત્યાં સુધી મધ્યમ, અને જંબુદ્રીપના માપવાળા ચાર પાલાની પ્રરૂપણા વડે આ હવે કહેવાતું ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાતું જાણવું. ૭૨. पल्लाणवठ्ठियसलाग पडिसलागमहासलागक्खा । जोयणसहसोगाढा सवेइयंता ससिहभरिया ॥ ७३ ॥
ગાથાર્થ - અનવસ્થિત, શલાકા, પ્રતિશલાકા અને મહાશલાકા નામના ચાર પ્યાલા એક હજાર યોજનની ઊંડાઈવાળા, વેદિકા સહિત શિખા સાથે (સરસવોથી) ભરવા. ૭૩.
