________________
મિક રાજવીપક્ષનું છે. છેલ્લા ચાર વિશેષણનો અર્થ ટીકાના આધારે ૪ વાષભનારા સંહનન, સમચતુરસ સંસ્થાન દેહવાળા, ૫ વદેહીદર ૬ વિજાપુત્ર, અને ૭ ઐશ્વર્ય, સુકુમાલ (અનંગ જેવા સુકુમાલ) એ થાય છે. આ વિજયેંદ્રસૂરિ મહ જણાવે છે કે ભગવાનને માતૃપક્ષક તરીકે “વિદેહ” નામ મળેલું છે.
સિદ્ધાર્થ રાજા “વિદેહ” તરીકે પ્રસિદ્ધ નથી, માત્ર ત્રિશલા રાણી અને ભગવાન મહાવીર “વિદેહસંકેતવાળા છે. આથી સ્પષ્ટ છે કે, ભ૦ મહાવીર વિદેહદેશના નહતા. તેમ ક્ષત્રિયકુંડ પણ વિદેશમાં નહોતું. પરંતુ એટલું ચક્કસ છે કે, ભગવાનને મોસાળના કારણે વિદેહદેશની સાથે ઘનિષ્ઠ સંબંધ હતે.
“સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર” અને “ભગવતી” પિંગલક શ્રાવક વર્ણન તથા યંતી વર્ણનમાં અને “આવશ્યક ચૂણિ”માં ભગવાન મહાવીરનું “વૈશાલિક” નામ આપ્યું છે, અને અર્થ એ થાય છે કે, ભગવાન મહાવીરસ્વામીને વૈશાલી સાથે ઘનિષ્ઠ સંબંધ હતે. આ. શીલાંકરિ “સૂત્રકૃતાંગ”ની ટીકામાં ખુલાસો કરે છે કે, ભગવાન વૈશાલીકન્યાના પુત્ર હતા વિશાલ કુલવાળા હતા અને વિશાલ વચનવાળા હતા તેયી તેઓ વૈશાલિક કહેવાય છે. (અ. ૨ ઉ. ૩)
ભગવાનનાં વૈશાલી સાર્થેના સંબંધના કારણે નીચે મુજબ લેખાય છે. મહારાજા ચેટક અને રાજા સિદ્ધાર્થ એ બને ઉચ્ચ ક્ષત્રિય હતા, ગણરાજ હતા, તેમજ જૈનધમી હતા. ચેટકરાજે સિદ્ધાર્થ રાજા સાથે પિતાની બેન ત્રિશલા
