________________
ક્ષત્રિય ૨. દિગંબર માન્યતા:
- દિગંબર સંઘ કેટલીએક બાબતમાં વેતાંબર જૈન સંઘથી જુદા પડે છે. તેમજ તે કેટલીક જૈન તીર્થ ભૂમિઓ. માટે પણ પોતાને જુદે મત ધરાવે છે. દિગંબરે ભ૦ મહાવીરને જન્મ કુંડપુરમાં માને છે પરંતુ તેને અર્થ “કુંડલપુર” એવો કરે છે અને કહે છે કે, રાજગૃહીના નાલંદા પાસેનું કુંડલપુર એ જ ભ૦ મહાવીરસ્વામીની. જન્મભૂમિ છે.
શ્વેતાંબરે આ કુંડલપુરને વડગાંવ તરીકે ઓળખે છે, જેનાં બીજાં નામ ગુબ્બરગાંવ (ગુરુવરગ્રામ) અને કંડલપુર છે. અહીં સં. ૧૯૬૪માં ૧૬ જિનાલય હતા, આજે એક શ્વેતાંબર જિનાલય, ધર્મશાળા, અને તે ધર્મશાળામાં વચ્ચે શ્રીગૌતમસ્વામીનું પાદુકામંદિર છે.
દિગંબરોની માન્યતા પ્રમાણે નાલંદા સ્ટેશનથી પશ્ચિમે ૨ માઈલ પરનું કુંડલપુર, એ જ ભ૦ મહાવીરનું જન્મસ્થાન ક્ષત્રિયકુંડ છે. 8. પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનોની માન્યતા:
ક્ષત્રિયકુંડ ક્યાં આવ્યું તે અંગે પાશ્ચાત્ય સંશોધક ત્રીજે જ મત ધરાવે છે. તેઓ કહે છે કે વૈશાલી નગરી કે જેનું નામ હાલ વેસાડપટ્ટી છે, તે અથવા તેનું પરું, એ જ સાચું ક્ષત્રિયકુંડ છે.
પહેલવહેલાં ૧. હમન યાકોબી તથા ડે. એ. એ. આર. હેલે વગેરેએ આ નવી માન્યતાને જન્મ આપે છે, અને પુરાતત્વવેત્તા પં. શ્રી કલ્યાણવિજયજી મ. તથા
