________________
માટે સાધન-સામગ્રી એકઠી કરવા માગતા હોય, તેમને આ સાહિત્યથી ઘણું મદદ મલી શકે તેમ છે. આ સામગ્રી એવી નથી કે જેની સત્યતા વિષે કઈને શંકા હોય. આપણે જાણીએ છીએ કે, જેનેના ધર્મશાસ્ત્રો પ્રાચીન છે, જે સંસ્કૃત સાહિત્યને આપણે પ્રાચીન કહીએ છીએ, તે સાહિત્યથી પણ જૈનશાસ્ત્રો નિ:સંદેહ વધારે પ્રાચીન છે.
તેમાં પુરાતત્વની સામગ્રી કેટલી છે, તે વિષયમાં હું કહી શકું છું કે, તેમાંથી ઘણુએ શાસ્ત્રો, ઉત્તરી બૌદ્ધોના જુનામાં જુના ગ્રંથની સાથે મુકાબલે કરી શકે છે. આ બૌદ્ધશાસ્ત્રોથી બુદ્ધ અને બૌદ્ધ ધર્મના ઈતિહાસની સામગ્રી મેળવવામાં બહુ જ સફળતા મળી છે, તે પછી એવું કઈ કારણ નથી કે જેથી આપણે જેનશાસ્ત્રોને જેનઈતિહાસનું પ્રમાણિક સાધન ન માનીએ. (એટલે કે, જૈન શાસ્ત્રોમાંથી જૈન ઈતિહાસ બરાબર પ્રમાણિક મળી શકે છે.)
(૨) આ બધી વાત સિદ્ધ કરે છે કે, જૈનશાસ્ત્રો લખાયાં તે પહેલાં પણ જૈનધર્મ મર્યાદા સહિત અને નિશ્ચિત રૂપે ચાલ્યો આવતો હતો. બીજા ધર્મોની હેરફેરથી જૈનધર્મને બગડવાને ડર નહોતે, એટલું જ નહિ પણ તે જુના વખતની નાનામાં નાની વાતે પણ નિશ્ચિત રૂપે શાસ્ત્રોમાં વર્ણન કરાએલ છે. જેના ધાર્મિક સિદ્ધાંતના વિષયમાં જે કાંઈ સિદ્ધ કરાઈ ગયું છે, તેવી જ રીતે જેની ઐતિહાસિક જૈન શ્રુતિએના વિષયમાં પણ સિદ્ધ થઈ શકે તેમ છે. | (૩) જૈન કૃતિઓ એકજ મતથી જાહેર કરે છે કે, દેવદ્ધિગણના પ્રમુખપણું નીચેની વલ્લભીપુરની સભામાં
