________________
૭. બટુક કથા. ૪
પલાશવૃક્ષને બાળ્યું ત્યારે તે પોતાની મેળે જ પુષ્પવંત થયું; તેમ જે પ્રેમાળ વચનથી સમજે નહીં તે કઠોર વચનથી જ સમજે છે.
૭. બટુકની કથા. ત્યારે માવતે પૂછયું- હે મિત્ર! તે બટુક કોણ હતા ? એટલે તેના મિત્રે કહ્યું – “સાંભળ. કેઈ એક બ્રાહ્મણ દેશાંતર ગયે હતો, ત્યાં તેણે પ્રકુલ્લિત એવું પલાશવૃક્ષ દીઠું, તેથી તે વૃક્ષનું બીજ લાવીને તેણે પિતાને ઘેર વાવ્યું, તેમાંથી મેટું પલાશનું વૃક્ષ ઊગ્યું. બ્રાહ્મણે તેને પાણી સીંચીને ઘણુ વૃદ્ધિ પમાડયું પણ તે ફળ્યું નહીં તે ઉપરથી ક્રોધયમાન થયેલા બ્રાહ્મણે તે વૃક્ષનું મૂળ અગ્નિથી બાળી નાંખ્યું તેથી વૃક્ષની સ્નિગ્ધતા ઓછી થઈ એટલે તે તત્કાળ પ્રપુલ્લિત થયું. તેવી રીતે હે મિત્ર ! જે કમળ વચનથી પિતાના કાગ્રહને છોડતી નથી એવી હઠીલી સ્ત્રીથી તારે શું પ્રજન છે? તું તારું પિતાનું જ હિત કર. કહ્યું છે કે જે માણસ પોતાનું હિત કરે છે તે બીજાને પણ હિત કરનાર થાય છે.” જેમ બ્રહ્મહત્ત રાજાએ પોતાની રાણી અહિતકર્તા થઈ હતી તેને માટે કર્યું હતું. ત્યારે માવતે કહ્યું તે બ્રહ્મદરા કે હતે? અને તેની પોતાની જ રાણું અહિતકર્તા શી રીતે થઇ હતી? તે કહે.”
૮. બ્રહ્મદત્તની કથા. મિત્રે કહ્યું – “કાંપિયપુર નામના નગરને વિષે