________________
अस्तिनास्तिस्वरूपाऽऽत्मा, व्याप्यव्यापकभाववान् । अनन्तसच्चिदानन्दआत्मा ध्येयः सनातन ।। ६३ ।।
શ્રી નેમિનાથ જગ...ભુ શ્રી કૃષ્ણ વાસુદેવને પ્રતિબોધિત કરી રહ્યા છે. તેઓ દ્વારિકાપુરીમાં પધાર્યા છે. અને શ્રી કૃષ્ણવાસુદેવને આત્માના સ્વરૂપ વિષે પ્રતિબોધ પમાડી રહ્યા છે.
આત્માનું સ્વરૂપ કેવું છે? આત્મા કેવો છે? વગેરે પ્રશ્નો બાબત શ્રી નેમિનાથ પરમાત્મા વિશદ્ ભાવે બોધ પમાડી રહ્યા છે.
આત્મા અસ્તિનાસ્તિ સ્વરૂપવાળો છે.
આત્મા સર્વવ્યાપક છે. એના વ્યાપકપણા માટે કોઈ સીમા કેસરહદ નથી. આમ વ્યાપકભાવવાળો આત્મા શાશ્વત અને ચિરંતન છે.
એ સનાતન છે. એના અસ્તિત્વના સમયની કોઈ સીમા નથી. તે કાલે હતો, આજે છે અને આવતીકાલે પણ હશે. તે ચિરંતન છે. શાશ્વત છે. સનાતન છે.
સમયના કોઈ બિંદુ પર આત્માનું અસ્તિત્વ અટકતું નથી, તેથી તે સ્થળ અને કાળથી પર છે.
કાલજયી છે. વ્યાપક છે. તે અનંત છે. અનાદિ છે. તે સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપવાળો છે.
અને તેથી જ આવા સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપવાળો સનાતન આત્મા ધ્યાવવા યોગ્ય છે.
ज्ञाने जेयलयोत्पादा - भवन्ति यत्र वस्तुतः। . चेतनः परमाऽऽत्मैव, आत्मा सोऽनंतशक्तिमान् ॥६४ ॥
દ્વારિકાપુરીમાં જેમનું પાવન આગમન થયું છે, તે શ્રી નેમિનાથ જગત્મભુ શ્રી કૃષ્ણ વાસુદેવને પ્રતિબોધ પમાડી રહ્યા છે. આત્મા વિષે તેઓશ્રી વિશદ્ છણાવટ કરી રહ્યા છે.
વસ્તુતઃ આત્માને વિષે જ્ઞાનમાં શેય ભાવોનો લય અને ઉત્પાદ થાય છે. આ તદન સત્ય હકીકત છે.
વસ્તુતઃ આમ જ હોય છે. ચેતન જ પરમાત્મા છે. આ ચેતન તે આત્મા. આ ચેતન આત્માની શક્તિની મર્યાદા નથી.
૭૦
