________________
પોતાની જાતને તે જ રીતે જુએ છે, તેજ રીતે મનુષ્ય અન્ય દ્રષ્ટિ વાળો પણ બને છે. જાત અને જગતમાં તે સામ્ય નિહાળે છે.
અંતરાયો હટી જાય છે. જડ પડદા દૂર થઈ જાય છે.
આવરણો નષ્ટ થઈ જાય છે ને તેનામાં બ્રહ્મદ્રષ્ટિનું પ્રગટીકરણ થાય છે.
જાતને તે જુએ છે ને જગતને પણ જુએ છે. પિંડને પણ જુએ છે ને બ્રહ્માંડને પણ તે જુએ છે. કશા જ અંતરાયો વગર જુએ છે. કશા જ આવરણો વગર જુએ
બ્રહ્માંડમાં તે પિંડનાં દર્શન કરે છે. પિંડમાં તે બ્રહ્માંડનાં દર્શન કરે છે. પિંડ અને બ્રહ્માંડ વચ્ચે અભેદ રચાય છે. પિંડનો પણ તેને બોધ થાય છે ને બ્રહ્માંડનો પણ બોધ થાય છે ને આવો બોધ થવાથી મનુષ્ય તત્ત્વ જ્ઞાની બને છે! तत्त्वज्ञानेन मोहस्य, नाशो भवति सर्वदा। मोहनाशेन जीवानां, जायते परमं पदम् ॥३७॥
સકલ પદાર્થમાં, પિંડ અને બ્રહ્માંડમાં જે તત્વ રાચી રહ્યું છે, તેનો જ્ઞાનમય બોધ થાય છે, ત્યારે મોહનો નાશ થાય છે.
એ વાત સાચી છે, કે જ્યાં તત્ત્વજ્ઞાન છે, ત્યાં મોહ ટકતો નથી.
કારણ કે આવરણ હટી જતાં, ભમ પટલ દૂર થઈ જતાં મનુષ્યને સત્ય જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. જગત મળે જે મોહ તમસ વ્યાપેલ છે તથા તેને કારણે મનુષ્યની જે દુર્ગતિ થાય છે, તેનું જ્ઞાન તેને પ્રત્યક્ષ થાય છે.
પિંડ શું છે? બ્રહ્માંડ શું છે? મોહ કેમ ઉત્પન્ન થાય છે? મોહ શું છે? મોહનું પરિણામ શું?
મોહન હોય તો?
આવા તો અનેક પ્રશ્નોના સાચા જવાબતેને મળી રહે છેને પરિણામે મોહના અવરોધો હટાવવા તે કટિબદ્ધ બને છે.
મોહનો નાશ કરવા તે તત્પર બને છે. તત્ત્વજ્ઞાનથી આ રીતે સર્વથા મોહનો નાશ થાય છે.
