________________
सर्वविषयभोक्ताऽपि, निर्भोक्ता ज्ञानयोगतः । जैन आस्रवकर्ताऽपि, संवरी परिणामतः ॥१७४ ॥
આ શ્લોકમાં જૈન આત્માની વાત કરવામાં આવી છે અને તેની વિશિષ્ટતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.
જૈન સર્વ વિષયોનો ભોક્તા હોય તે બનવા યોગ્ય છે. જગતના સર્વ વિષયોને તે ભોગ્ય બનાવે, તે પણ સ્વાભાવિક છે. તેમ છતાં તે જેનો આત્મા છે, તેથી તે વિશિષ્ટ છે. સર્વથી અલગ છે, ભિન્ન છે. સંસાર એટલે વિષયોનો પહાડ. . જાત જાતના વિષયોથી ભરપુર છે સંસાર. વિષયો માનવીને ખેંચે છે. એને ભોગી બનાવે છે. એને ફસાવે છે. અને તેને પોતાના મોહપાશમાં બાંધે છે.
પણ આ બધું સામાન્ય જન માટે જૈન માટે નહિ. જૈન આત્મા માટે નહિ .
જૈન ભિન્ન છે. વિશિષ્ટ છે.
જૈનાત્મા સર્વ વિષયોનો ભોક્તા હોવા છતાં તે જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરી જાણે છે.
જ્ઞાનનો ઉપયોગ અલગ બાબત છે.
જ્યાં જ્ઞાનનો ઉપયોગ છે, ત્યાં ભોક્તા નિર્ભોક્તા બને છે.
જ્ઞાનના ઉપયોગ વડે જૈનાત્મા સર્વ વિષયોનો ભોક્તા હોવા છતાં નિર્ભોક્તા બને છે.
ભોગ્ય પદાર્થોની વચ્ચે તે રહે છે. મોહક પદાર્થોની વચ્ચે તે રહે છે. તેમ છતાં - તે નિર્ભોક્તા બને છે. કારણ કે તેની પાસે જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરવાની સમજ છે.
આગ્નવકારી કાર્યો કરતો હોવા છતાં જેનાત્મા અંતરના સમ્યગુ પરિણામથી સંવરી બને છે.
૧૮૯
