________________
दयापुण्यसमोयज्ञ, यद् देशे सन्ति साधवः । तत्र दुष्कालपीडाया, जायन्ते न कदाचन ॥११७ ॥ જગતમાં પીડાઓનો પાર નથી.
દુષ્કાળની પીડાથી માનવ માત્ર ગભરાય છે. વર્ષા ન પડતાં કે ખેંચાતાં જગતના મનુષ્યો ત્રાસ પામી જાય છે.
કુદરતી આપત્તિ માનવીને વિવશ બનાવી દે છે. જળ વિના તરફડે છે જનો અને જાનવરો. પીડાથી તપ્ત બને છે પશુઓ. ધરતી સૂકાતી જાય છે. ઊભો પાક સૂકાય છે.
અને દુષ્કાળ જેવી તો અનેક આપત્તિઓ આ જગતને કરાલ કાળના જડબામાં ગ્રસી લે છે.
જેની પાસે માનવી લાચાર છે. નિઃસહાય છે. શું થાય? માત્ર મૂકપ્રેક્ષક બન્યા સિવાય એને છુટકો નથી. એની પહોંચની બહાર છે પહોંચી વળવાનું. એની શક્તિથી પર છે આવી આપત્તિઓને ટાળવાનું! લાચાર છે માનવી! લાચાર છે જગતના જીવો! સંતો અશ્રુ સારવાનાં. કાં તો અશ્રુ સારવાનાં. કાં તો મૌન રહેવાનું. એ સિવાય બીજું એ કરી પણ શું શકે? કશું જ શક્ય નથી. એનાથી થઈ પણ શું શકે? એની શક્તિઓ મર્યાદિત છે. એનું સામર્થ્ય સીમિત છે.
અનેક આપત્તિઓના ઓળા ઊતરી પડે છે અચાનકે આ જગત પર !
કાં તો અનાવૃષ્ટિ. કાં તો અતિવૃષ્ટિ. કાં તો સૂકો દુકાળ. કાં તો લીલો દુકાળ. કાં તો વાવાઝોડું કે વિનાશક પુર. કાં તો ધરતીકંપ કે રોગ ચાળો.
આવી અને આવા પ્રકારની અનેક અણધારી આપત્તિઓના પહાડ આ જગતના માનવી ઉપર અચાનક જ તૂટી પડે છે!
વિવશ બની જાય છે. મનુષ્ય. લાચારીપૂર્વક હાથ જોડી રહે છે. મનુષ્ય. કોઈ ઉપાય નથી. કોઈ ઉકેલ નથી.
૧૩૩
