________________
सीमंधरोऽस्ति शुद्धाऽऽत्मा, चित्तहिमोत्तरे स्थितः । मानसारव्यसर: पार्श्वे, सच्चिदानन्दरूपवान् ॥११२ ॥ શ્રી સીમંધર પરમાત્મા ક્યાં રહેલા છે? માનસ નામનું રમ્ય સરોવર છે. આ સરોવરની પાસે ચિત્તરૂપ હિમાલય છે.
આ ચિત્તરૂપ હિમવાનની ઉત્તરે શુદ્ધાત્મા એવા શ્રી સીમંધર પરમાત્મા રહેલા છે.
અહીં માનસ એટલે કે મનને રમ્ય માનસરોવર કહેવામાં આવેલ
ચિત્તને હિમાલયનું રૂપ આપેલ છે. ચિત્ત સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપી છે. બસ, ચિત્તરૂપી હિમવાનની ઉત્તરે વસે છે શુદ્ધાત્મા. એ જ છે સીમંધર પ્રભુ શુદ્ધાત્મા એ જ પ્રભુ છે. એ જ પરમાત્મા
છે.
ચિત્ત સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપ છે. મન માન સરોવર છે.
જેમ માન સરોવરની પાસે હિમાવાન છે. આ હિમવાનની ઉત્તરે શુદ્ધાત્મા સ્વરૂપ પરમાત્મા વસે છે.
તેમ આ દેહના પ્રદેશાત્મક સંવિભાગોમાં વિદેહરૂપ મહાવિદેહ સક્ષેત્ર આવેલું છે.
જ્યાં વસે છે શુદ્ધાત્મા. સચ્ચિદાનંદરૂપ શુદ્ધાત્મા. આ શુદ્ધાત્મા એ જ છે પરમાત્મા. अन्तराऽऽत्मारव्यकैलासाज्ज्ञानगंगा प्रजायते । अष्टापदो महानाऽऽत्मा, योगाष्टकप्रधारकः ॥ ११३ ॥ જ્ઞાનરૂપી ગંગા છે. જ્ઞાનગંગાનો પ્રવાહ વહે છે. આ ગંગા ક્યાંથી ઉત્પન્ન થાય છે? એ ઉત્પન્ન થાય છે અંતરાત્મામાંથી. અંતરાત્મારૂપી કૈલાસથી જ્ઞાનરૂપી ગંગાની ઉત્પત્તિ થાય છે. અહીં ગંગાને જ્ઞાનરૂપ કહી છે. જ્ઞાનગંગા જ સાચી ગંગા છે. ગંગા ઉત્પન્ન થાય છે અન્તરાત્મારૂપી કૈલાસ શિખર પરથી. આત્મા મહાન છે. આ મહાન આત્મા એ જ અષ્ટાપદ છે. કારણ કે આ આત્મા યોગ અષ્ટકનો ધારક છે. ગંગા કોઈ બહારની ચીજ નથી.
૧૨૮
